Samvinnan - 01.06.1973, Blaðsíða 44

lyndi. Að baki öllum hinum glaðværu
hugdettum dylst sársauki yfir forgengi-
leik allra hluta. Hugsunin um dauðann,
efni sem kemur fyrir aftur og aftur í kín-
verskum skáldskap, litar einnig ljóð Lí
Pós. „Einhvern tíma mun munnur, sem
við kyssum i dag, verða duft“, segir hann
beisklega í einu kvæða sinna. Ellikvíðinn
kemur einnig sterkt í ljós — tvíefldur þar
sem lífsþorstinn er svo óslökkvandi. Oft
drekkur hann til að gleyma, að dagarnir
færa hann stöðugt nær gröfinni. Morgun-
stund eina, þegar hann drakk til að deyfa
hugsunina, finnur hann skyndilega vor í
lofti og andvarpar:
„Hvað stoðar nú allt heimsins vor
eins drukkinn og ég er!!“
Vínið varð smám saman fyrir Lí Pó sá
björgunarfleki, sem gat fleytt honum í ör-
yggi burt frá vonbrigðum lífsins inn í
draumheim skáldskaparins.
í kraftaverkalandi skáldskaparins barg
víman honum frá því að þrúgast undir
raunveruleikanum og lét hann svífa upp
mót hinum svimandi hæðum alheimsins
í ljóði.
Þróunin
Ef fylgt er skáldþróun Lí Pós í réttri
tímaröð, kemur í ljós, að gáski æskunnar
vék smám saman fyrir þrúgandi böl-
hyggju, sem náði hámarki í hinum miklu
minningamyndum frá árinu rétt fyrir
borgarastyrjöldina og óx með krafti
örvæntingarinnar með hermennskukveð-
skapnum frá síðustu árum hans. Hann
tjáir oft á hrífandi hátt heimþrána á
ókunnum slóðum, eftir því sem hann
verður eldri. Fáir hafa lýst einmanaleika
með dekkri dráttum en Lí Pó í kvæðinu
„Um nótt“, sem hann endar með þessum
línum:
„Sem syngjandi svipir
svífur skari framandi fugla
í dimmri nóttu hjartanna."
Og þegar hann reikaði um flóttamaður í
uppreisninni miklu og sá ef til vill í fyrsta
sinn eigin örlög í örlögum landsins, náði
hann að lokum hinum rétta tóni í stríðs-
kveðskapnum. Lýsing, sem hann dregur
upp í „Vetrarstríði", orkar á okkur í dag
eins og hluti af nútímanum og gæti þeirra
hluta vegna hafa orðið til í bardögunum
í Víetnam eins og á landamærum Kansú
fyrir rúmlega 1000 árum.
í kvæðunum sjáum við Lí Pó eins og
hann vildi gjarnan vera — í lífinu eins
og hann raunverulega var.
Og ef við sameinum það í eitt, höfum
við fyrir okkur mann, fullan með veik-
leika og snilligáfu. Veikleikanum deilum
við mörg með honum — snilldin er hans
eins.
Frá blautu barnsbeini áleit hann sig
kallaðan til einhvers sérstaks. Eftir því
sem hann óx úr grasi virðist hann hafa
þjáðst af eins konar stórmennskubrj ál-
æði, sem var meinlaust öllum öðrum en
sjálfum honum. Hann var fæddur stór-
lygari og varð með tímanum stórkostlegur
blekkingameistari. Hann vék frá sann-
leikanum án minnsta samvizkubits, ef
nauðsyn bar til. Hann skipti oft um kon-
ur, en sjaldan um vini. Hann var eftir
því sem hann segir sjálfur frá lélegur
eiginmaður, en ástúðlegur faðir. Hann var
mjög dáðríkur, þegar hann var fullur,
og gerði með tímanum skil gífurlegu
magni af víni. Þannig komst hann und-
an alvöru lífsins nógu lengi til að leggja
rækt við snilligáfu sína. Þá var hann heill
og frjáls. Hann lifði skáldalífi í ríkara
mæli en nokkur samtíðarmanna hans;
hann galt það dýru verði og lét gjarna
aðra taka þátt í kostnaðinum. Hann fann
aldrei eirð í sínum beinum við borgara-
legt líf og var áreiðanlega óábyrgur sem
maður. En þegar næstum allir hinir al-
varlegu menn T’ang-tímabilsins voru
löngu gleymdir, mundu menn enn Lí Pó.
Og okkur ber að þakka þessu gamla
skáldi fyrir það, að hann þorði að vera
hann sjálfur í góðu og illu. Hann mundi
aldrei hafa skilið Ibsen — að halda dóms-
dag yfir sjálfum sér var hlutur, sem Lí Pó
aldrei gerði. Það eftirlét hann öðrum.
Þannig var þessi maður sem lifði sextíu
fátæk ár á jörðu í Kínaveldi áttundu
aldar. 4
Níu Ijóð
eftir Lí Pó
UM BÁTINN
Bátur minn er úr íbenviði,
hljóðpípa mín úr jaði.
Hún er úr skíru gulli.
Og eins og skógardöggin
þvær flekkina af kyrtli mínum —
þannig hreinsar vínið hjarta mitt.
Gullinn bikar víns,
irtill bátur á vatni
og konuást — hvers er þá þörf?
ÁRSTÍÐIRNAR
Á vorin spretta gróandi blóm fram úr
faðmi náttúrunnar.
Á sumrin gleðjumst við yfir hvítum Iiljum
vatnsins.
Á haustin gulna laufin, og blómin
anga eins og vín.
Á veturna þyrlar snjórinn Ijóði
yfir akrana.
Á LEIÐ FRÁ FJALLINU CHÚNG-NAN
TIL VÍNBIKARS OG HINNA GÓÐU HÆGINDA
HÚ SÚS
Á göngu minni niður af bláu fjalli húmsins
fylgdi máninn mér heim.
Ég leit um öxl
inn í djúpa skugga kvöldsins
á veginum.
Þegar ég kom að húsi vinar míns,
heyrði ég barn hans kalla,
og ég lét leiða mig eftir krókóttum stíg
gegnum bambusgróðurinn í garðinum,
og grænar greinar festust í skikkju minni.
Ég hlakkaði til að hvílast
og drekka með vini mínum ...
Og við sungum brátt við þyt kvöldgolunnar
í toppum furutrjánna
og þögnuðum fyrst,
þegar stjörnurnar hurfu mót deginum.
Og —
þá var ég drukkinn
og vinur minn meira en glaður —
í sameiningu gleymdum við veröidinni.
VARANLEIKI
Bylgjurnar sökkva í sæ —
fuglarnir fljúga mót fjarlægum ströndum.
En fjallið Chíng T’íng
og dvergurinn Lí Pó
hvíla grafkyrrir
um eilífð.
HEGRINN
Á strönd hins ísbláa vatns
stendur einmana hegri,
hvítur sem fannbreiða í fjalli.
í hljóðri og kaldranalegri ró
bíður hann á kletti sínum
eftir frosthörkum vetrarins.
DANS GUÐANNA
Með flautu minni, sem er úr jaði,
bar ég söng minn fyrir mennina,
en þeir skildu hann ekki, og þeir hlógu
Þá tók ég flautuna, sem er úr jaði,
og lyfti henni í kvöl mót himni,
og flutti guðunum söng minn.
Og þeir dönsuðu eftir honum
á glóandi skýjum ...
Nú syng ég aftur fyrir mennina.
Og nú skiija þeir mig, þegar ég leik
á flautuna mína, sem er úr jaði...
BEISKUR SANNLEIKUR
Náðugi herra — skenktu ekki meira vin
á bikar minn.
Ég vil syngja söngva harmsins fyrir þig.
Nú líður að lokum. Gestir þínir
hafa ekki lengur gleðilæti í frammi.
Túlípaninn fellir blöð sín,
og hjarta mitt talar orðum sannleikans,
hlýddu á:
Náðugi herra — óteljandi eru hallir þínar;
hugdjarfir kappar, konur, angandi vín.
Ég á aðeins lútu og fáein bitur Ijóð.
Aðeins eitt er víst í lífi okkar:
það er dauðinn.
Einhvern tíma verða varir þær, sem við kyssum
í dag, orðnar að dufti.
Þei, aparnir villtu,
gráta við yfirgefnar grafir
undir fölum mána ...
Náðugi herra — við skulum drekka út
úr bikurum okkar.
HLÝTT Á HÖRPUSLÁTT BÚDDAMUNKSINS
CHÚNS
Með hörpuna hjúpaða grænu silki
reikaði hann hægt niður fjallið í vestri.
Þegar hönd hans snart strengina
heyrði ég andvarp furutrjánna gegnum þús-
undir skóga ...
Ég heyrði hann í ferskum lindunum
og frostskærum klukkum klaustranna
án þess að skynja lengur
að það rökkvaði í fjöilum og haustskýin
þéttust til regns.
ELDFLUGAN
Sjálft regnið fær ekki slökkt vesælan lampa
þinn —
vindurinn eykur aðeins undarlegan bjarmann.
Hví flýgur þú ekki rakleitt inn í himininn
og gerist stjarna djúpt inni í dimmri nóttinni?
44