Samvinnan - 01.06.1973, Blaðsíða 18

og raular. En hvað á sá að velja, sem
ekki þekkir valkostina? Hversu marg-
ar konur eru aldar upp með það fyrir
augum að þær eigi nokkurt val? Hér
á Vesturlöndum? í Suður-Ameríku?
Afríku? Það eru kannski helzt konur
í sósíalískum ríkjum, sem fá frá upp-
hafi að vita, að þjóðfélagið sé þakk-
látt fyrir krafta þeirra í fleiri en einni
starfsgrein.
Er það þá frelsið fræga, sem er
kjarni málsins fyrir menn og konur?
En hvaða frelsi? Frjálsa samkeppnin,
þar sem hinum sterka er frjálst að
troða á hinum veika? Og hvað er
frelsi?
Sjálfsfyrirlitning
Öll tilheyrum við einhverju á-
kveðnu þjóðfélagskerfi, sem setur
okkur vissar reglur í samskiptum okk-
ar við annað fólk, og hvert kerfi leyfir
ekki nema takmörkuð frávik frá al-
mennri hegðun. Afbrigðilegum ein-
staklingum er útskúfað á einhvern
hátt. En það, sem telst eðlilegt í einu
kerfi, getur verið refsivert í öðru;
það sem telst andleg kúgun í einu,
getur verið partur af eðlilegu lífi í
öðru. Hvað má til dæmis segja um
heilaþvott auglýsandans í vestrænu
neyzluþjóðfélagi, eða innrætingu
sósíalismans og hugsunar Maó Tse-
Tungs þegar austar dregur? En ef á
að reyna að sanna eitthvað um eðli
mannsins og finna ástæðurnar fyrir
hegðun hans, þá verður að beita vís-
indalegri aðferðum en Esther Vilar
gerir í sinni bók. Það er reyndar til
kona, sem hefur beitt slíkum aðferð-
um og betur unnið til frægðar sinnar,
reyndar margar konur, en sú sem
mesta athygli hefur vakið á síðustu
tveim til þrem árum er Germaine
Greer með bók sinni „Kvengelding-
urinn“. Þó ekki sé meiningin hér að
ræða þá bók neitt, þá má samt benda
á, að það er margfalt merkilegri lesn-
ing og meiri krufning á stöðu konunn-
ar í fleiri en einu samfélagi. Að einu
leyti eru þessar tvær konur þó sam-
mála. Þær eru sammála um að hjóna-
bandið sé frelsisskerðandi. Þar hafa
þær vafalaust báðar rétt fyrir sér, þó
önnur tali fyrir munn karlmannsins
og hin fyrir munn konunnar.
Að öðru leyti en þessu tel ég að
Esther Vilar hafi alrangt fyrir sér og
bók hennar harla lítils virði nema
fyrir hana sjálfa og sálfræðing, sem
væri að kanna orsakir sjálfsfyrirlitn-
ingar hennar, sem snýst upp í for-
dóma gagnvart eigin kyni.
Steinunn Jóhannesdóttir
Sigrún Júlíusdóttir:
Um bókina
Ég hef ekki mörg orð um ritsmíð af
þessu tagi frekar en aðrir sem sjá
kynjamisrétti í alvarlegu, pólitísku og
félagslegu ljósi og vilja vinna að
vandamálinu málefnalega. Bók þessi
hefur þó vakið vissa athygli í Evrópu
og Bandaríkjunum, en þó hefur hún
einkum orðið lélegum blöðum tilefni
til æsifregnameðferðar, undir því yfir-
skyni, að hér væri kominn höfundur,
sem gæti troðið upp í alla málsvara
og meðlimi kvenfrelsishreyfinga. Sam-
úð höfundar er með karlmanninum.
Það er hann sem er kúgaður, þrúgað-
ur og grátt leikinn af konunni sem
hefur öll tögl og hagldir 1 spili lífsins.
Hún er klókt sníkjudýr sem þó sér
sér farborða með vændi og notar að-
stöðu sína sem móðir til að ala með-
vitandi upp karlkynsþræla handa
kvenkynsafkvæmum kynsystra sinna.
Höfundur lítur á allar konur sem eina
og gengur þá út frá sinni eigin stétt
(borgarastéttinni). Þó bregður hún
fyrir sig „analýsu“ á einum stað, en
hún er á þá leið, að karlmenn velji
konur eftir útliti, en konur karla eft-
ir peningum, og þannig fái „vesalings
lágstéttarkarlmaðurinn ofan á annan
sinn vesaldóm auk þess ljótustu kon-
urnar.“
Fyrir neðan virðingu Samvinnunnar
Öll er bókin svo einstengingsleg,
blæbrigðasnauð og full af ógrunduð-
um fullyrðingum og níði um konur í
heild, sem lýsir svo djúpri mannfyrir-
litningu, að það er að mínum dómi
ekki lengur innan marka þess sem
heilbrigt er, heldur hljóta annarleg
sjónarmið, t. d. peningaleg, að hafa
ráðið eða beinlínis sjúkleg innri van-
líðan, haturskenndir eða vonbrigði.
Það vekur furðu mína að Sam-
vinnan skuli velja einmitt þessa
bók til umræðu, þegar árlega kemur
út fjöldi vandaðra og málefnalegra
verka sem taka á þeim pólitísku,
menningarlegu og félagslegu þáttum
sem tengdir eru kynjamisréttisvanda-
málinu.
Hugsanlega er það ekki tilviljun að
á öðrum Norðurlöndum hafa t. d. al-
varleg blöð ekki fjallað um þessa bók,
en þar er staða konunnar e.t.v. nokkuð
önnur en hér, ekki sízt fyrir ötult póli-
tískt starf, fræðslu, kröfur og áróður
róttækra kvenfrelsissamtaka, sem síð-
an hafa haft í för með sér afstöðu-
mótandi breytingar. í þessu sambandi
langar mig að vitna hér í fyrstu 6
línurnar í bók Julietts Miehells, Wo-
men's Estate, þar sem hún segir: „Ár-
ið 1970 var til einhvers konar virk
kvenfrelsishreyfing í öllum frjálslýð-
ræðislegum löndum í þróaðri hluta
hins kapítalíska heims, nema þremur.
Undartekningar eru: ísland — sem er
einangruð hólmlenda með kapítalísku
sýndarjafnrétti — Austurríki og Sviss,
sem að iíkindum eru félagslega hefð-
bundnustu og stéttföstustu þjóðfélög
Evrópu.“
Sigrún Júlíusdóttir
Þýzkar reviudansmeyjar jrá þriöja áratug, sem kölluð sig Tillergirls, að amerískri fyrirmynd.
18