Samvinnan - 01.06.1973, Blaðsíða 64

mikilli eftirtekt og hét því að
leika valsinn eftir fyrirmæl-
um tónskáldsins í framtíð-
inni.
Þegar Wagner kom í sömu
götu nokkrum dögum seinna,
heyrði hann aflur valsinn sinn
úr strætisorganinu. Hann gekk
til gamla mannsins til að
heilsa uppá hann, en það
fyrsta sem hann sá var skilti
sem stillt hafði verið uppá
lagkassann. Þar stóð:
LÆRISVEINN RICHARDS
WAGNERS
Til marks um hin einkenni-
legu tengsl Friedrichs Nietz-
sches við Richard Wagner má
hafa eftirfarandi tvenn um-
mæli hins fræga heimspek-
ings:
„Þegar alls er gætt, hefði
ég ekki getað lifað af æsku-
ár mín án tónlistar Wagners.
Því ég var dæmdur til að um-
gangast Þjóðverja. Vilji mað-
ur losna undan óbærilegri
þvingun, verður hann að grípa
til hass. Já, ég varð að grípa
til Wagners. Wagner er mót-
eitur gegn öllu sem er þýzkt
í eðli sínu — þeirri staðreynd,
að hann sé líka eitur, neita ég
ekki.“
„Sem tónskáld heyrir
Wagner til málaranna, sem
Ijóðskáld til tónskáldanna,
sem listamaður til leikar-
anna.“
William Henry Vanderbilt
(1821-1885), bandarískur mill-
jónamæringur, skipa- og járn-
brautaeigandi, gekk undir
nafninu „Járnbrautakóngur-
inn“. Hann var jafn aðsjáll í
peningamálum og hann var
ríkur. Hann gaf til dæmis
aldrei þjórfé: „Tímarnir eru
erfiðir," sagði hann, „það
verður að fara vel með doll-
arann.“ A hóteli í Kaliforníu,
þar sem hann eyddi sumar-
leyfi, hafði herbergisþernan
beðið árangurslaust í tvær
vikur eftir vikakaupinu, sem
venja var að gestir réttu
þjónustufólkinu, og var litið
á það sem uppbót á föst laun.
Loks stóðst hvin ekki mátið
og áræddi að gefa auðjöfrin-
um bendingu, þegar hún
stöðvaði hann dag einn á
tröppum hótelsins.
— Æ, herra Vanderbilt, í
nótt dreymdi mig yður.
— Hvað segið þér!
— Já, og þér höfðuð gefið
mér tíu dollara.
— Tíu dollara! sagði Vand-
erbilt og klóraði sér í hnakk-
anum. Hm, það var engin smá-
upphæð. Jæja, en látum það
vera, þér skuluð bara halda
henni!
Þegar Vanderbilt var spurð-
ur hvernig hann hefði aflað
allra milljónanna sinna, var
hann vanur að segja þessa
sögu:
— Menn halda að ég hafi
orðið milljónamæringur á því
að ferja fólk yfir Hudson-
fljótið, en það er ekki rétt.
Grundvöllur auðæfa minna
var hænsnahópur, sem ég hafði
sjálfur keypt og annaðist um.
Tilgangur minn var vitaskuld
að selja eins mörg egg og
kostur væri. Ég tók eftir
því, að þegar hænurnar voru
búnar að verpa eggi, tóku þær
sér stöðu til hliðar við það og
virtu það fyrir sér með eins-
konar aðdáun, jafnframt því
sem þær hugsuðu með sér að
nú væri þessu skylduverki
lokið! Þetta gaf mér þá hug-
mynd að búa til hreiður, sem
væri þannig úr garði gert, að
eggið rynni í net undir því
jafnskjótt og hænan yrpi því.
Þegar ég var búinn að smíða
hreiðrið, beið ég átekta og
fylgdist með hvaða áhrif upp-
finningin hefði.
Hænan reis hreykin á fæt-
64