Andvari - 01.08.1961, Page 48

SIGURJÓN BJÖRNSSON;
FREUD OG JUNG
Tuttugasta öldin hefur reynzt öld
hamfara í margvíslegum skilningi. Styrj-
aldir hafa geisað og kallað sorg og dauða
yfir milljónir manna. Þekking vor á efnis-
heiminum hefur stóraukizt, svo að undr-
um sætir. Möguleikar mannsins til efnis-
legrar velmegunar hafa aldrei verið meiri
en nú. En á hinn bóginn virðist aldrei
hafa verið eins mikil hætta á tortímingu
mannsins. Kvíði og vansæld sækir á heil-
ar Jrjóðir, öryggisleysi og ótti.
Hvað veldur því, að vegferð mann-
kynsins er svo miklum erfiðleikum bund-
in? Er það ef til vill það, að þrátt fvrir
allar vísindalegar og tæknilegar fram-
farir, hefur manninum láðst að reyna
að virkja hin blindu öfl sinnar eigin sálar,
og þess vegna geisa þau fram hemju-
laus og tryllt og kalla yfir mannkvnið böl
og dauða? Sé svo, er skiljanlegt, að áhugi
manna á sálarfræði fari vaxandi.
Ritstjóri Andvara óskar nú eftir rit-
gerð um kenningar og æviferil svissneska
sálfræðingsins og læknisins C. G. Jung,
sem lézt fyrir fáum mánuðum í hárri
elli. Ég ákvað að verða við Jressum til-
mælum, þó ekki vegna þess, að mér
væri sérlega annt um kenningar Jungs,
heldur af þeirri ástæðu, að mér lék hugur
á að gera grein fyrir samskiptum Freuds
og Jungs og hvernig og af hvaða ástæð-
um leiðir þeirra skildi. Um þessi efni
hafa nú á síðustu árum komið fram ýmsar
nýjar heimildir, sem telja verður alláreið-
anlegar. íslenzkir lesendur munu fæstir
hafa haft aðstæður til þess að kynna sér
þessi mál náið.
Geðfræðingar á síðari hluta 19. aldar
áttu fátt vopna í baráttunni við andlegar
meinsemdir manna. Því kynntist hinn
ungi Vínar-læknir Sigmund Freud (f.
1856 d. 1939) af sárri raun, er hann laust
fyrir 1890 hóf störf sem séríræðingur í
tauga- og geðsjúkdómum. Ekki varð hon-
um þó brugðið um menntunarskort. Nám
sitt hafði hann stundað hjá hinum fær-
ustu mönnum, þeim Brucke, Meinert og
Charcot. Hann hafði stundað rannsóknir
í taugafræði (neuro-anatomi) og þótti
mjög fær í þeirri grein. Engu að síður
tannst honum hann standa berskjaldaður,
þegar lina átti þjáningar taugaveiklaðra
og geðsjúkra.
Segja má, að það hafi verið sambland
tilviljunar og snilligáfu, sem varð þess
valdandi, að hann datt niður á nýja að-
ferð til skilnings og lækningar á sjúku
sálarlífi. Tilviljunin var fólgin í því, að
vinur Freuds og velgerðarmaður, lækn-
irinn Breuer, hafði til meðferðar tauga-
sjúkling, sem gæddur var þeim furðu-
lega eiginleika að falla af sjálfsdáðum í
dásvefn og geta í því ástandi rakið og
gert grein fyrir atburðum þeim og at-
vikum, sem sjúkdómnum olli. Breuer
þurfti lítið annað að gera en hlusta á frá-
sögn sjúklingsins, og svo óvenjulega vildi
til, að stúlkunni batnaði til muna. Breuer
sagði vini sínum Freud frá þessari sér-
kennilegu sjúkdóms- og lækningasögu,
og þeir tóku sér nú fyrir hendur að rann-
saka nánar, hvort hér væri um tilviljun
að ræða eða hvort hér væri fundin lækn-
ingaaðferð, sem borið gæti árangur.