Andvari - 01.01.1948, Page 12

Þorkell Jólianncsson
ANDVAOI
8
Þessi saga nær nú brátt yfir þrjá mannsaldra. Hún segir í'rá
margs konar félagsstari'i meðal landa vestra, afrekum í fræði-
mennsku, skáldskap og vísindum, eigi siður en verklegum
framkvæmdum og glæsilegum afrekum í verzlun og iðnaði.
Saga íslendinga og íslenzkrar menningar á síðustu tugum
19. aldar og fram á vora daga gerist ekki öll á íslandi. Mörg
hin glæsilegustu nöfn þessarar sögu eru tengd Vesturheimi.
Engum manni getur blandazt hugur um það, að telja beri
menn eins og Stephan G. Stephansson, J. Magnús Bjarnason,
Kristján N. Júlíus, Kristin Stefánsson, Jakobínu Johnson og
Guttorm J. Guttormsson með íslenzkum skáldum, svo fáein
nöfn sé nefnd úr mjög íjölmennum hópi skálda og rithöf-
unda vestan hafs. Með sama hætti mun sagan geta um þá menn,
er mestan þátt hafa átt í félagsstaríi og samtökum landa vestra
og stutt þá fastast til þess að halda í heiðri íslenzku þjóðerni,
þjóðmetnaði og þjóðmenningu, alit frá því er hinir fyrstu
dreifðu landnemahópar fluttust vestur um hafið. Sigtryggur
Jónasson, Ólafur Ólafsson frá Espihóli, sira Jón Bjarnason,
síra Hans B. Thorgrímssen, sira Páil Þorláksson, síra Friðrik
Bergmann, Frímann B. Arngrímsson, Eggert Jóhannsson,
Baldvin L. Baldvinsson, Björn Pétursson frá Hallfreðarstöð-
um, Brynjólfur Brynjólfsson frá Skeggstöðum og synir
hans, Magnús lögmaður og Skafti, síra Magnús J. Skaftason
og síra Rögnvaldur Pétursson uiunu elcki gleymast þeirri
sögu, og hún mun telja marga fleiri brautryðjendur og áhrifa-
menn, leiðtoga íslenzka kynþáttarins vestan hafs á vmsum
sviðum þjóðlífsins, þótt hér verði ekki nefndir. Þegar þessi
þáttur íslendingasögu er í letur færður, mun öllum ljóst verða,
að Vesturheimsferðirnar héðan af landi voru eigi erindisleysa
og að þjóðin missti hvergi nærri alls kostar af því fólki, er
þangað réðst, þótt sú væri um hríð ætlun margra. Síður en svo.
Þáttur íslendinga í Vesturheimi hefur í mörgum greinum orðið
óvefengjanlegt, glæsilegt próf á hinum beztu eðliskostum is-
lenzka kynstofnsins. Þakkarskuld allra íslendinga við þá menn,
sem að því hafa stutt frá öndverðu að treysta sem bezt sam-
heldni manna í hinum dreifðu byggðum íslendinga vestan