Andvari - 01.01.1948, Blaðsíða 33

andvahi
Rögnvaldur Pétursson
29
margir góðir menn drjúgan þátt að, en það er ekkert efamál,
að þar átti hann drýgstan þáttinn, og má það öllum öðrum
styrktarmönnum þess máls hnjóðiaust vera. Hann var lcjör-
inn forseti félagsins tvö fyrstu árin og aftur frá 1936 til dauða-
dags. Ritstjóri Tímarits Þjóðræknisfélagsins var hann alla tíð
og ritaði þar ýmsar merkilegar greinar, einkurn um söguleg
efni. Var tímaritið í hönduxn hans eitt hið veigamesta islenzkt
tímarit, er þá kom út, og hið merkasta, sem vestra hefur
prentað verið.
Það yrði of langt mál að lýsa hér ýtarlega afskiptum síra
Rögnvalds af málum Þjóðræknisfélagsins. En sjálfri hugsjón
þjóðræknisstarfsins og viðfangsefnum, eins og þau blöstu við
sjónum hans, er bezt lýst með hans eigin orðum í inngangin-
um að ritgerð hans um þjóðræknissamtök íslendinga vestra:
„Þegar fara á að telja saman, hvaða verk það séu helzt,
seni aðallega má segja, að tilheyri þjóðernissamtökum íslend-
inga, þá verða þau mörg. Fyrst og fremst ber að telja öll þau
verk, er á einhvern hátt stuðla að viðhaldi þjóðarinnar og
varðveita hjá henni þau einkenni í tungu, trú, háttuni og sið-
um, sem henni eru einkennileg. Þá verður og að telja þau
samtölc, er eiga að miða að því að hefja hana til frægðar og
frama á einn eður annan hátt og skapa virðingu fyrir henni,
bæði út á við og inn á við. Enn fremur her að telja þau sam-
tök líka, sem stofnuð eru til að auka krafta hennar, bæði á
undlega og efnislega vísu, svo að henni verði auðveldari bar-
áttan fyrir tilverunni og hún fái haldið hlut sinum, við hvern
sem er að etja.“ í stefnuskrá Þjóðræknisfélagsins er þetta
orðað stuttlegar, en þó er stefnan hin sama, enda af honum
mótuð.
Hér er ekki unnt að ræða nánara um sögu Þjóðræknis-
félagsins þessi ár, árangurinn af starfi þess og örðugleika, sem
því mættu, en fast var í horfinu haldið, og lengi vel án þess
stuðnings héðan að heiman, sem vert var. í þeirri sögu verður
síra Rögnvalds minnzt fyrir hið mikla starf, sem hann leysti af
höndum lil þess að auðvelda og skipuleggja hina stórmyndar-
legu þátltöku íslendinga að vestan í Alþingishátíðinni 1930.