Andvari - 01.01.1948, Side 14

10
Þorkcll Jóhannesson
ANDVAHI
Filippía, dóttir Hannesar prests og skálds að Ríp í Hegra-
nesi, Bjarnasonar, og er það hin nafnkennda Djúpadalsætt. Er
af þessu sýnt, að í móðurætt Rögnvalds var stutt til skarpra
vitsmunamanna og ríklundaðra liéraðshöfðingja, skálda og
fræðimanna. Þeiin hjónum, Pétri og Margréti, er svo lýst,
að hann væri mikill starfsmaður, hæglátur maður og mikið
ljúfmenni, en hún gáfukona, ör í skapi og hinn mesti skör-
ungur. Kemur sú lýsing vel lieim við það, sem nú var sagt um
ættmenn þeirra hvors um sig. En eðliskostir þessir gengu vel
í erfðir til sona þeirra, er allir urðu mikils háttar menn að
greind, atorku, forsjá og áræði til allra framkvæmda.
Þau Pétur og Margrét fluttust vestur um haf 1883. Hlut-
skipti þeirra var að sjálfsögðu því líkt sem gerðist um hagi
íslenzku landnemanna á þessum árum: Hörð og vægðarlaus
barátta við að yfirstíga þá erfiðleika, er þeir verða að sæta,
sem koma með tvær hendur tómar að óbyggðu og óyrktu landi,
þótt kostamikið sé, og verða að byggja það og yrkja af eigin
rammleik. Reyndi hér að sjálfsögðu fast á elju bóndans og
verkhyggni og kjark og skörungsskap húsfreyjunnar. Til
Dakota komu þau haustið 1883, námu þar fyrst land og bjuggu
þar í 15 ár, til 1899. Þá fluttust þau til Minnesota og áttu þar
heima til 1903, og því næst til Saskatchewan og áttu þar heima
til 1911, en þá fluttust þau að Gimli við Winnipegvatn. Pétur
andaðist þar 26. des. 1914, en Margrét í Winnipeg 8. nóv. 1919.
Þau voru bæði fædd 1844 og náðu því allháum aldri. Börn
þeirra voru sex, en af þeim komust fjórir synir til aldurs, og
eru tveir þeirra enn á lífi, Ólafur og Hannes, kunnir athafna-
menn og skörungar í íslenzku þjóðlífi vestan hafs um tugi ára.
Þegar Rögnvaldur Pétursson fluttist vestur með foreldrum
sínuin, var hann réttra sex ára gamall. Má því fara nærri um
það, að hann hafi lítt til sín munað fyrir „herleiðinguna miklu“,
vesturferðina, er hann kallaði svo í gamni, er hann minntist
þess atburðar síðar á áruin. Uppvaxtar- og æskuár sín átti hann
í Dakota, íslendingabyggðinni við Hallson. Þótt hann væri barn
að aldri, er hann kom vestur, var hann samt nógu gamall til