Andvari - 01.01.1948, Síða 81

ANDVAIU
Um Bjarna Thorarensen
77
fram yfir aðra, sem ekki leita hylli hennar, svo sem háttur
er daðurdrósa. En samt ber þess vel að gæta, að ekki stendur
það dálæti lengur en rneðan þeir kæra sig kollótta um það;
ef þeir Iáta til leiðast að taka kjassmálum hennar, snýr hún
baki við þeim og fer aftur að brosa til sinna stimamjúku að-
dáenda. Þess vegna verður því ekki neitað, að undirlægju-
hætti vel gefinna skálda gagnvart aldarandanum er nokkur
bót mælandi, því að hann sprettur beiniínis af hátterni aldar-
andans sjálfs. Einna sízt verður ljóðskáldunum bót mælt, því
að innileiki Ijóðræns skáldskapar vísar þeim, er hafa hann
um hönd, öllum öðruin fremur til sjálfra þeirra hugarþels.
Það er sá nægtabrunnur, sem allar þeirra ósjálfráðu tjáningar
streyma beinlínis frá. En hver veit, nema jafnvel þau ljóð-
skáld, sem mest hafa lifað sjálfum sér og sannað er, að aldrei
hafa gerzt gustukamenn síns tíma, vegna þess að hann sýndi
þeim örlæti að sjálfs sín hvötum, hver veit, nema þau hefðu,
engu síður en nútímaskáld, mangað til við sína tíma, ef
öðru vísi hefði staðið á, t. d. eins og á vorum dögum? Því að
um skáldin á það heima, flestum fremur, að þau eru börn síns
thna. Tilvera þeirra og starf sýnir spegilmynd hans, svo að
ástand þess umhverfis, sem þau lifa og lirærast í, mótar þau,
ekki síður en aðra.
Ef slíkt skáld, sem hér hefur verið rætl um, ætti að geta
þrifizt á vorum dögum, yrði það því að vera í landi, sem lægi
utan við gróðurreit hinnar eiginlegu menningar. Það yrði að
vera land, sem í raun réttri ætti ekki heima í nútíðinni.
Og það stendur heima, einmitt á þess konar útkjálka l'inn-
um vér skáldið, sem vér erum að leita að, hið óframl'ærna
ljóðskáld, sem yrkir sér hvorki til lofs né fjár, heldur aðeins
af innri hvöt, meira að segja af hvöt, sem hann vill tæpast
kannast við. Og þessi útkjálki er ísland. Þegar við fyrstu sýn
leynir það sér ekki, að þessi ey er einmitt hæfilegur jarðvegur
fyrir slíkan villigróður í jurtagarði siðmenningarinnar. Hún
er of langt frá menningu nútímans til að sæta áhrifum þaðan,
en á hinn bóginn á hún nægilegan auð sögulegra minninga til
að vekja hrifningu sona sinna. Og þvi kyrrlátari sem nútiðin