Menntamál - 01.09.1964, Side 38
32
MENNTAMÁL
halda. Það er minni samsvörun milli lestrargetu og greind-
ar heldur en t. d. reikningsgetu og greindar. Hins vegar er
það staðreynd, að námshraði almennt er háður greind, og
þarf því engum að korna á óvart, þó greindarsljó börn verði
nokkru seinni til lesturs en almennt gerist. Þessi munur
leiðir þc') sjaldnar en ætla mætti til lestregðu, nema fleira
komi til.
Næst er að geta meðfæddrar orðblindu. Um þetta fyrir-
brigði hefur veiið og er enn deilt harkalega. Skoðanir eru
skiptar um eðli þess og útbreiðslu. Eins og áður er getið
telja margir læknar, sem um þessi mál hafa fjallað, að til
orðblindu megi rekja flest tilfelli lestregðu. Á hinn bóginn
eru til þeir uppeldisfræðingar, sem neita tilvist orðblind-
unnar með öllu, þótt flestir í þeirri sveit fari hér bil beggja.
Vísast mun þó margt í þessum ágreiningi sprottið af mis-
munandi notkun orða og hugtakaruglingi, enda er örðugt
um allar skilgreiningar á þessu sviði. Engin ástæða er til
að draga í efa, að orðblinda er til. Hér er um að ræða brigð-
ulan hæfileika til að samhæfa hina prentuðu eða skrifuðu
táknmynd orðsins hinu „innra orði“ í vélrænum lestri. Mis-
tökin verða við þá heilastarfsemi, sem fram fer að lokinni
skynjun táknmyndarinnar. Ýmislegt bendir til, að aðal-
þáttur þessarar veilu sé truflun á áttaskyninu og nálega ein-
göngu bundinn lestrar- og skriftarathöfnunum (dr. Knud
Hermann: Om medfpdt ordblindhed). Þá hefur verið sýnt
fram á það með rannsóknum, að þessi veila er arfgeng.
Meðfædda orðblindu er erfitt að greina frá lestrarörðug-
leikmn af öðrum uppruna. Einkenni þau, sem stuðst er við
í greiningunni, eru t. d. mörg þau sömu og fyrir koma hjá
byrjendum, sem enn hafa ekki nægilega þroskað áttaskyn.
Það getur verið í alla staði eðlilegt, að byrjandi rugli sam-
an stöfunum b, d og p eða n og u, eða lesi möl í staðinn
fyrir lörn; nú í staðinn fyrir hún; með í staðinn fyrir þeirn
o. s. frv., enda hverfa þessi einkenni jafnan að nokkrum
tíma liðnum. En þegar 10—15 ára lestregt barn gerir enn