Menntamál - 01.09.1964, Blaðsíða 44

.‘58
MENNTAMAL
Óhóflegur þrýstingur á byrjendur við lestrarnám, sem
l)irtist einkum í of hraðri yfirferð námsefnisins, einhliða
áherzlu á lestrarhraða og ofnotkun raddlestrarprófsins, get-
ur valdið svo alvarlegum sálrænum truflunum hjá viðkvæm-
um börnum, að afleiðingin verði langvarandi lestregða.
Þetta ofurkapp margra kennara og foreldra í þá veru að
knýja barnið eins fljótt og auðið er til að ná miklum lestrar-
hraða, er gagnstætt öllum kennslufræðilegum og sálfræði-
legum lögmálum. Það skiptir svo óendanlega litlu máli,
hvort barnið verður hraðlæst nokkrum mánuðum íyrr eða
seinna. Eðli og þarfir barnsins ber að meta meira en kapp-
hlaup um nokkrar kommur á lestrarprófinu.
Erlendar rannsóknir hafa leitt í Ijcis, að lestregðu má olt
rekja til þess, að notað hefur verið allt of erfitt og sam-
þjappað lestrarefni við kennsluna. Ég tel engan vafa leika
á því, að einmitt þetta er ein algengasta orsök hinnar út-
breiddu lestregðu hér á landi. Lestrarefni það, sem byrj-
endum er ætlað, er af mjög skornum skammti og nægir alls
ekki til að þjálfa viðhlítandi grundvallaratriði lestrartækn-
innar, enda sumt varla nógu vel uppbyggt kennslufræðilega
séð.
Þá er texti þeirra lestrarbóka, sem ætlað er að taka við
af byrjendabókunum, ekki valinn út frá lestæknilegu sjónar-
miði og hagrætt eftir þyngd, heldur er orðaforðinn nánast
ótakmarkaður og niðurröðun handahófskennd, auk þess sem
efnið er stundum engan veginn við hæli yngri barna.
Þessi skortur á léttu lesefni kemur í veg fyrir, að frum-
atriði lestrartækninnar nái að festast nægilega hjá seinfærari
hluta barnanna, og áður en varir eru þau tekin til við erfið-
an texta, sem þau ráða illa eða alls ekki við. Sérstaklega er
þetta skaðlegt fyrir hinar fíngerðu hreyfingar augnanna,
sem áður er um getið, en einmitt hinar rykkjóttu augn-
hreyfingar ákvarðast mjcig af þyngd lesefnisins. Ef tryggja
á háttbundnar augnhreyfingar, fáar dvalir og afturábak