Menntamál - 01.09.1964, Side 57

MENNTAMÁL
51
þeirrar aldar í Mið-Evrópu, svo sem Rousseaus, Pestalozzi,
Basedows o. II. Ymsir valdamiklir menn í Danmörku, bæði
í veraldlegum og andlegum efnum, taka nú að beita sér
lyrir því að komið verði á almennum endurbótum á fræðslu
almúgans. Biskupar, prestar og stórbændur og ýmsir for-
ráðamenn þjóðarinnar lögðu hönd á plóginn. Má þar til
nefna þá bræðurna Jóhann og Kristján Reventlow, sem
báðir voru greifar, miklir búhöldar og höfðu stofnað skóla
í greifadæmum sínum. Enn fremur Schimmermann greifa,
síðar forsætisráðherra í Danmörku, Balle Sjálandsbiskup —
þann er samdi kverið, er tók við af Ponta —-. Þessir menn
og fleiri komu því til leiðar, að konungur skipaði sjö manna
nefnd árið 1789 til þess að athuga og gera tillögur um
fræðslu barna í landinu. Allir framangreindir menn voru
meðal þeirra, er konungur skipaði í nefndina, og var Schim-
mermann greifi skipaður formaður nefndarinnar.
Þegar skólamálanefnd þessi hafði starfað í 10 ár, skilaði
hún bráðabirgðatillögum til konungs, en ýmsum í ríkisráði
konungs þótti sumt í tillögum þessum þurfa nánari athug-
unar við, svo sem ákvæði um það, hvað kenna bæri í hverri
námsgrein, um aga, um kostnað við skólahaldið og þá eink-
um vegna bygginga skóla, um menntun kennara o. 11. Nefnd-
inni var síðar lalið að halda áfram störfum sínum, en hvort
tveggja var, að sumir nefndarmanna, sem fyrst voru skip-
aðir, voru kallaðir til annarra starla í þágu ríkisins, og aðrir
hurfu af sjónarsviðinu, svo að skipa varð nýja menn í þeirra
stað. En Kristján Reventlow var ennþá mesti áhrifamaður
í nefndinni, og þótt Balle biskup hætti þar störfum, gætti
áhrifa hans lengi í þessum málum. Þá ollu viðhorf þau, er
skiipuðust í Evrópu, þegar Napóleon kom til vakla, allmikl-
um töfum og breytingum á viðhorfi manna og þó einkum,
þegar ráðizt var á Kaupmannahöfn 1807. Reventlow greifi
kom því til leiðar, að sendir voru menn til annarra landa í
Evrópu til þess að kynna sér skólamálin þar og þá eigi sízt,
hver áhrif Pestalozzi hafði haft á gang skólamála í álfunni.