Æskan - 01.11.1975, Side 94

Eg gerist andamamma
V
—n
Einu sinni var ég að gera tilraun-
ir með ungar stokkendur og reyna
að finna ástæðuna til þess, að and-
arungar, nýskriðnir úr egginu, sem
klekjast út ( útungunarvél, eru
styggir og mannfælnir. Þessu er öf-
ugt farið um grágæsarunga. Þeir
hlaupa í trúnaðartrausti eftir fyrsta
manni, sem á vegi þeirra verður, og
telja hann móður sína. Stokkandar-
ungarnir vildu aftur á móti ekki sjá
mig. Þegar ég tók þá úr útungunar-
vélinni og þeir voru enn óskrifað
blað, hræddust þeir mig samt, ílýðu
og hnipruðu sig í næsta myrkra-
skoti. Hvernig stóð á þessum mun?
Ég minnist þess, að einu sinni hafði
ég látið Mexíkóönd unga út nokkr-
um stokkandareggjum og að litlu
ungarnir vildu ekki þýðast hana
sem móður. Jafnskjótt og þeir voru
orðnir þurrir,. hlupu þeir brott frá
henni og ég átti fullt í fangi með að
safna þeim saman. Aftur á móti
haifði ég eitt sinn látið feita, hvíta
aliönd unga út stokkandareggjum,
og þessa fósturmóður höfðu ung-
arnir þýðst, eins og hún væri þeirra
rétta móðir. Þetta hlaut að stafa af
kallhljóði hennar, því að I útliti var
aliöndin ennþá ólíkari stokköndinni
en Mexíkóöndin. Það, sem henni
var sameiginlegt með stokköndinni,
Hér á eftlr verSur blrtur kafli úr bók-
innl „TalaS við dýrin", eftir hinn heims-
kunna vísindamann og dýrasálfræðing
Konrad Lorenz.
var kallhljóðið (en stokköndin er
hinn villti forfaðir aliandarinnar),
sem hafði haldist svo til óbreytt,
enda þótt hún væri fyrir löngu orð-
in húsdýr. Af þessu dró ég þessa
ályktun: Ég verð að garga eins og
stokkönd til þess að fá ungana til
að fylgja mér.
Ég kom þegar þessari hugsun
minni í framkvæmd. Þar sem hópur
hreinræktaðra stokkandarunga átti
einmitt að skríða úr eggjunum laug-
ardaginn fyrir hvítasunnu, lagði ég
eggin I útungunarvélina, tók því
næst ungana í umsjá mína jafnskjótt
og þeir voru orðnir þurrir og hermdi
eftir kallhljóði móður þeirra eins vel
og ég gat. Þessu hélt ég áfram f
margar klukkustundir eða hálfan
dag. Þetta bar ákjósanlegan árang-
ur. Litlu andarungarnir báru fullt
traust til mín, og þegar ég, sem hélt
sífellt á'ram að garga, fór með
hægð burt frá þeim, fylgdu þeir mér
fúslega eftir í þéttum hóp, alveg
með sama hætti og ungar fylgja
móður sinni. Með þessu hafði ég
ótvírætt fært sönnur á tilgátu mína.
Ungar, nýskriðnir úr egginu, eru
gæddir meðfæddum andsvörum við
kallhljóði móðurinnar, en ekki við
útliti hennar. Allt, sem gefur frá sér
hið rétta kallhljóð, telja þeir móður
s na, hvort sem það er nú feit, hvít
Peking-önd eða maður, sem er
langtum stærri. Staðgengill móður-
innar má þó ekki vera of hár. Ég
hafði sest í grasið hjá andarungun-
um, þegar ég hóf tilraunina, og
mjakaði mér sitjandi frá þeim til
að fylgja mér. En jafnskjótt og ég
stóð upp og reyndi að fá þá til að
elta mig, þegar ég gekk uppréttur,
brugðust þeir, skimuðu leitandi í
allar áttir, nema upp til mín, og ekki
leið á löngu áður en þeir hófu upp
þetta nístandi tfst frávilltra andar-
unga, sem oftast er kallað „grátur“.
Þeir gátu með engu móti sætt sig
við þá staðreynd, að móðir þeirra
væri orðin svona há. Ég varð þvf að
92