Jörð - 01.09.1940, Blaðsíða 46

næst sögulcgutn skáldsögum. Þetta
er síður en svo last um bókina, held-
ur sagt vegna þess, að þýðandinn i
ómálamannlegum formála, og að því
er mér hcfir heyrzt ýmsir aðrir, vilja
telja bókina með sagnfræðiritum, sem
er mjög fjarri sanni. Skal fyrst vik-
ið að þýðingunni.
Það er enginn vafi á því, að þessi
bók hefir ekki hvað minnst gildi
fyrir sakir stíls síns. Þegar svo
stendur á, verður þýðandi vitanlega
að neyta til þess allra hragða, að
]tar fari sem minnst forgörðum og
úr skorðum. Þar sem því verður við
komið, verður að þýða orðrétt, en þar
sem þess er ekki kostur, verður að
reyna að velja íslenzk orð og rnynd-
ir, sem fara eins nærri hugsun o,T
stíl höf. og hægt er. Sérstaklega verð-
ur að varast að sleppa úr hugsun-
unt eða orðatiltækjum, því þó að
efnislega kunni að vcra ekki mikils
um vert, þá getur það verið stil-
flúr, sem ekki má missa sig. Það
gefur að skilja, að við slikt þarí
athvgli og vandvirkni, og að ekki
megi sletta þýðingum á slíku fratn
úr pennanum. Þá þarf þýðandinn að
hafa sitt eigið mál á valdi sínu og
geta sveigt það og lmeigt eftir þess
eigin lögmálum, en skilið fegurð þess
annars vegar og ófrýni hins vegar.
Auðvitað þarf hann og til hlýtar að
þekkja hin málfræðilegu og hljóð-
fræðilegu lögmál málsins og kunna
að beita þessu öllu saman og í senn.
'Þýðandi ]>essarar hókar syndgar á
móti þessu öllu og gjörir það að
staðaldri. Ég skal finna þessu stað,
Dæmin eru þó svo mörg, ‘ að ég
tek ekki nema örfá af hverju, en
ég er búinn að gjörskemma eintak-
ið mitt af íslenzku þýðingunni með
þvi að krota í það þar, sém áfátt
er, og sér á köflum varla í ókrabb-
aðan blett.
Kýr er nefnifall af kú, en það
veit þýðandinn ckki; hann notar kú
sem nefnifall. Maður, sem ekki er
handgengnari málinu málfraðilcga
en ])etta, á ekki einu sinni að þýða
auðvirðilegan reyfara á islenzku, því
])ótt þar þurfi ef til vill ekki að
vanda máltorfið undir stilketilinn,
verður þýðing, jafnvel á slíkum bók-
188
um, að vera á óbjagaðri islenzku.
Það er ekki eingöngu hið almál-
fræðilega, sem ekki er tagltækt hjá
þýð.; liann finnur hcldur ckki blœ-
bri(/ði í mcrkingu orða cftir því,.
hvcrnig þau standa af scr við önn-
ur orð, sem skiptir ákaflega miklu.
Þetta kemur þegar fyrir í annarri
setningti textans. Þar segir: „Líf
liennar varð stutt, og gat tæplega
talizt hamingjusamt." Ég gjöri ráð
íyrir, að allir skilji, að hér sé átt
við, að hún hafi orðið skammlif, en
eins og orðin standa hér af sér, þýða
þau annað. Sizt er þýð. heppnari síð-
ar, þegar hann segir: „Hann (þ. e.
Albert prins) taldi það skyldu sína,
að þvi er hann sagði hertoganum
af Wellington 1850, að „hverfa sem
sjálfstæður einstaklingur inn í lif
konu sinnar". Eins og orðin hljóða,
mun enginn !á prinsinum þetta. En
það er alveg óskiljanlegt, hvernig
þýðandinn hefir getað dottið ofan á
þennan herfilega hortitt, þvi að enski
textinn gefur ekkert tilefni til þessa.
I þýðingunni eru misfellur af
margvíslegustu tegundum, og skal
liér látin út sín ögnin af hverju.
Það er fjarska algengt, að orðaröð
sé klaufaleg cða röng, t. d. „Drottn-
ingin........ sendi forsætisráðherr-
anum bréfið með þeim tilmælum, að
Palmerston yrði sýnt það“, —- á að
vera „að það yrði sýnt Palmerston"
— „það“ er gjörandi setningarinnar.
A einum stað segir: „Sir Robert
Peel datt af hestbaki og beið bana.
Þar með var úr sögunni sá eini af
andstæðingum hans, sem var honum
hættulegur kcppinautur." Það er af-
leitt, að láta Peel liafa verið keppi-
naut sjálfs sín. Þetta hans á að visa
til Pahnerstons, en hann er nefndur
of langt á undan, til þess að það
skiljist. Höf. gefur ekkert tilefni til
þessa, því að hann notar ekki for-
nafnið, heldur nefnir Palmerston
fullum fetum ])arna. Þetta er aðeins
eitt dæmi af mörgum um slíkt.
Þá kemur það fram í staglsamrt
þránotkun sömu orða samsiða, að
þýðandinn er heyrnarsljór á fegurð
tungunnar. „Palnierston stóð enn einu
sinni með páhnann i höndunum.'
Ekki er sökin hér, frekar en vant
JÖRD’