Prestafélagsritið - 01.01.1921, Blaðsíða 27

22
Jón Helgason:
Prcstafélagsritið.
að réttu lagi hafði andi hans svifið yfir vötnunum alla
tið siðan 1048, er Leó IX gerðist páfi, og páfarnir verið
meira og minna innblásnir af »Hildibrandi kardínála«. Nú
var hann sjálfur kominn í sæti heilags Péturs, staðráðinn
i að leiða hábornar hugsjónir sinar til sigurs: að koma
á fót allsherjar guðveldi, eða fullkominni heimsyfirdrotnan
kirkjunnar. En við það lendir saman kirkjuvaldinu og
veraldlega (þ. e. keisara-) valdinu. Hvílikur brestur hefir
orðið við það um lönd öll, ræður að líkum. Mikil ólga
og eftirvænting hefir verið í mönnum um úrslit þeirrar
heimssennu. Jón Ögmundsson hefir að líkindum, einmitt
meðan sennan stóð sem hæst, dvalist þar suður í lönd-
um, og hefir honum verið illa í ætt skotið sem íslendingi,
hafi hann getað leitt hjá sér að gefa fylgi sitt öðrum-
hvorum. Má nú gera ráð fyrir því sem nokkurn veginn
sjálfsögðu, að hann hafi þar staðið páfavaldsins megin.
Sennilega hefir honum aftur getist miður að öðru megin-
áhuga-máli þessa mikla páfa, kröfunni um ókvæni klerka,
sem nú var tekið að heimta miklu ákveðnar en áður, og
víðast hvar var illa tekið af klerkum; því eins og kunnugt
er kvæntist Jón í prestskap sinum, ekki að eins einu sinni,
heldur tvisvar, sem síðar mun vikið að.
Suðurganga Jóns Ögmundssonar, til að sækja heim hinn
helga Pétur postula, hefir að sjálfsögðu jafnframt verið
ferð í þeim tilgangi gerð »nám sitt að auka«, því að á
slikum ferðum mátti margt læra.
í fornsögum vorum eru margar frásagnir um suður-
göngur íslenzkra manna, bæði karla og kvenna, og óefað
hafa verið til ferðasögur sumra þessara manna. Til dæmis
vitum vér með áreiðanlegri vissu, að Gissur Hallsson lög-
sögumaður samdi rit eitt um ferðir sinar, sem hann
nefndi »Flos peregrinationis« (»Utanfararblómstur«), og
eins er til lýsing á Rómavegum og Jórsalavegum, rituð
eftir fyrirsögn Nikulásar ábóta á Þverá. Hve tíðar suður-
göngur íslendinga hafa verið, sýnir forn gestaskrá úr
Reichenau-klaustri í Bodenvatni frá um 1100. Eru þar