Sjómannadagsblaðið - 01.06.1989, Blaðsíða 73

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
71
í lúkar á Pompólskútu.
far. Það haf sem þeir reru á var þeirra
haf.
Þá höfðu og okkar skútumenn
engan samanburð við betra mannlíf
eða betra land. Fyrir mörgum mann-
inum var það skárra verk að dóla sér
við færi og draga spriklandi fisk en
berja þúfnakolla með orfi og ljá lang-
an dag eða standa yfir rollum að
krafsa sér til beitar í vetrarveðrum.
Islensku skútumennirnir áttu sér
engan ljúfan draum að rogast með í
hörðum veruleika íslandsmiða.
Þeirra draumur var að draga mikinn
fisk, sem er heldur kaldranalegur
draumur og heyrir ekki undir hina
ljúfari mannlífsdrauma.
Þessu var öllu öfugt farið um
frönsku sjómennina. Þeir komu úr
veðursælu sólarlandi norður í kulda
og myrkur og úfið haf og drösluðu
með sér sínu landi, auðvitað. Þetta
ættum við Islendingar sízt að lá þeim,
sem drögum á eftir okkur hólmann
grýttan og klakaðan um allar jarðir.
Eins og fram kemur í sögu Yves
frænda hötuðu fransmennirnir þess-
ar ferðir á íslandsmið. Aldrei höfðu
þeir í sínum uppvexti heyrt eitt ein-
asta gott orð um þetta haf þarna
norðurfrá. A meðan heyrðu íslensku
börnin gamlar konur segja: „Bless-
aður sjórinn okkar, hann tekur mik-
ið, en hann gefur líka björgina.“
Og Fransmennirnir lögðu upp í ís-
landsferð með tárin í augunum og
fullir söknuðar á leið í þann heim,
sem þeir vissu sér fjandsamlegan og
þeir gátu ekki með nokkru móti sætt
sig við, hversu lengi sem örlögin
lögðu á þá að neyðast til að stunda
þessa atvinnu. Því að nauð var hún
þeim; það var ekki að neinu öðru að
hverfa í strandbæjunum.
Þessi neikvæða og rótgróna af-
staða til íslandsveiðanna hlaut að
hafa mikil áhrif á mannlífið um borð í
frönsku skútunum. Það er erfitt að
vera hress og glaður við vinnu sem
maðurinn hatar. En það kom fleira
til en hugarfarið sem gerði frönsku
sjómönnunum skútulífið andstæðara
en þeim íslensku, þrátt fyrir sín stóru
skip og marga aðstöðu betri.
Erfiðið hafa Frakkarnir þolað
verr en íslendingarnir og vinnan
lagst þyngra á þá. íslensku skútu-
mennirnir höfðu sterkan skrokk eftir
ferðalög með miklar byrðar um fjöll
og firnindi, og gildar sinar í hand-
leggjum eftir áraburð. Auk þess hef-
ur kroppurinn haft betra af því að
lepja lýsi en rauðvín. Fyrir íslensku
skútumennina var það enginn erfið-
ismunur að fara úr árabátnum upp í
skútuna. í bók Yves nefnir hann sem
dæmi um þrældóminn 12-18 tíma
stöður við færi. I sínum dæmum um
þrældóm nefndu íslensku skútu-
mennirnir sólarhringinn eða jafnvel
sólarhringa.
Vosbúðina hafa Frakkarnir einnig
þolað verr en Islendingarnir, bæði af
því að þeir voru henni óvanari, en
ekki síður af því að þeir hafa verið
verr búnir til fata að mæta henni og
þeir sóttust eftir prjónlesi íslendinga.
Rúgbrauð og kæfa var einnig betri
hitagjafi en grænmeti Frakkanna.
Matarkosturinn slæmi hefur kom-
ið verr við Frakkana en íslending-
ana. íslendingarnir bjuggu að miklu
leyti við þann mat, sem þeir voru
vanastir, fisksoðningu og rúgbrauði,
saltketi, mjelgrautum og kaffi. Soðn-
ingin var eina nýmetið og hana not-
uðu Islendingarnir áreiðanlega
miklu meira en Frakkarnir, enda var
hún þjóðarréttur íslendinganna og á
skútunum höfðu þeir soðningu í tvö
mál, á morgnana kl. 7 og aftur á
kvöldin, einnig til hádegisverðar
nema „kjötdagar“ væru, en þeir voru