Uppeldi og menntun - 01.01.1992, Blaðsíða 205

r
Kristín Aðalsteinsdóttir
Mel Ainscow og samstarfsmenn hans hafa um árabil rannsakað hvernig bæta má
nám allra barna og líðan. Þeir hvetja alla sem vinna innan skólakerfisins til að uppræta
hvers konar stimpla og flokkun, þar með talið hið vinsæla hugtak „sérþarfir“, vegna
þess að slík flokkun leiðir einungis til mismununar. Þess í stað þarf að viðurkenna að
- hver og einn nemandi hefur sín einkenni,
- allir nemendur upplifa námserfiðleika,
- allir nemendur geta uppskorið árangur.
Takmarkið hlýtur að vera að skipuleggja skólastarfið á þann hátt að það auðveldi
kennurum að meta persónuleika og áhugasvið allra nemenda. Náist slík markmið yrði
það öllum til góðs.25
Samstarf leiðir til þróunar
Höfundar Warnock-skýrslunnar telja samstarf innan skólans vera fyrsta raunhæfa
skrefið til breytinga. Fullur skilningur þarf að vera á gildi breytinganna, allir
starfsmenn verða að vera sáttir við þær og fá tækifæri til að vera með í ráðum á einn
eða annan hátt. Án einlægs samþykkis kennara og stjórnenda og viðurkenningar á því
að börn eru ólík er hið vandaðasta skipulag ekki líklegt til að skila árangri. Skilningur
þessi þarf að byggjast á mannbætandi viðhorfum sem eru hvetjandi en ekki yfirlætisleg
góðvild.26
Skilningur þarf að vera á því að allir starfsmenn beri sameiginlega ábyrgð á að allir
nemendur fái tækifæri til náms og samskipta. Sameiginleg markmið geta verið
hvetjandi og auðga tengsl milli manna. Möguleikarnir á því að allir starfsmenn skilji
þarfir nemenda eflast við aukin samskipti.
Þróunarstarf er talið vera áhrifamikil leið til samstarfs. Hér á landi hafa margir
skólar tekið þátt í slíku starfi á síðustu árum. Um er að ræða ferli sem miðar að því að
auka hæfni, skilning og getu starfsmanna og hvetur til þess að þeir endurskoði eigið
starf og viðhorf. Kennarar eru hvattir til að læra af eigin reynslu og reyna nýjar leiðir.
Mel Ainscow og samstarfsmenn hans hafa sýnt hvernig samstarf um þróunarverkefni í
skóla eflir skilning kennara á hinum margbreytilegu þörfum nemenda í bekknum. Það
hefur stuðlað að því að kennarar tileinka sér sveigjanlegri viðhorf til eigin
vinnubragða, þeir leysa hvern vanda og verkefni sameiginlega.27
Ainscow starfar nú að þróunarverkefni á vegum UNESCO og er þar stefnt að því að
breyta og bæta kennslu barna með sérþarfir. Hann greinir frá því að grundvallarforsenda
fyrir því að verkefnið stuðli að breytingum sé sú að líta á atferli fólks frá öðrum
sjónarhóli en áður hefur verið gert. Þar nefnir hann „nýtt viðmið“: Áhersla er lögð á að
mannlegt atferli sé aðeins hægt að skilja og skilgreina í ákveðnu samhengi en slíkum
skilningi sé aðeins hægt að ná með því að líta á þetta samhengi sem eina heild.28
Nauðsynlegt er að taka tillit til heildarinnar, finna þarf leiðir sem höfða til allra
2^ Ainscow 1991 a.
26 Special Educational Needs 1978.
22 Ainscow 1991b; Ainscow og Florek 1989.
2^ Ainscow 1991 b.
203