Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Síða 76

SKOLASTARF OG MARKAÐSLOGMALIN
Iegt verði að ræða málin út frá sameiginlegum forsendum og grundvelli. Áður en
þessu marki er náð er erfitt að leggja mat á árangur í skólastarfi.
Meiri áhersla á lýðræðislega stjórnunarhætti hefur aukið meðvitund fólks um
réttinn að setja fram kröfur. Þetta hefur þýtt að foreldrar hafa í ríkari mæli en áður
sett fram kröfur á hendur skólanum um opnari kennsluhætti. Áhugi foreldra hefur
ekki einvörðungu beinst að námsárangri barna sinna heldur einnig að starfsemi
skólans í heild. Krafan um að skólinn verði opnari og krafan um gæðamat á skóla-
starfsemi kemur úr mörgum áttum og af mismunandi ástæðum. Vandinn er
hvernig á að mæta þessum kröfum. Áhugavert er að fylgjast með þróunarstarfi
Kvennaskólans í Reykjavík sem vinnur að því að þróa „gæðavísa" eða mælikvarða
(viðmið) á góðan skóla. Vandinn við að velja viðmið í umbótastarfi er mikill og gera
má ráð fyrir að hluti umbótastarfs fari í að finna viðmið, með því að endurtaka
kannanir og auka rannsóknir á eigin starfi.
Þegar lagt er mat á þær afleiðingar sem hugmyndafræði frjáls- og markaðs-
hyggju getur haft á framkvæmd og uppbyggingu skólastarfs, má nefna nokkra
þætti.
- Hætta er á því að bilið á milli kennara og skólastjórnenda aukist þar sem
skólastjórnendur þurfa í auknum mæli að hugsa um hið fjárhagslega, oft
á kostnað hins faglega. Hætta er á að spenna skapist á milli efna-
hagslegra og faglegra þátta.
- Til að laða að nemendur þarf að bjóða upp á spennandi viðfangsefni en
hætta er á að valin séu áhugaverð viðfangsefni á kostnað gæða og vel
skilgreindra markmiða.
- Eftirsóknarvert verður að sækjast eftir getumiklum nemendum þar sem
skólinn vill sýna fram á góðan árangur. Sérstaklega er þetta mikilvægt
þegar árangur skólanna er metinn. Þeir nemendur, sem ekki standa sig
vel, eiga erfitt uppdráttar.
- Skólar, sem tapa nemendum, reyna að fá til sín góða kennara sem eru
líklegir til að halda í nemendur. Þeir kennarar, sem ekki standa sig í
þessari samkeppni, missa vinnuna. En hver metur gæði kennslunnar og
hæfni kennara? Hver setur viðmiðin? Þar hljóta sjónarmið kennara og
kennarasamfélagsins að vega þungt. Aukin samkeppni milli kennara
getur komið niðri á allri samvinnu. Það er mjög mikilvægt í öllu
skólastarfi að kennarar vinni vel saman en hörð samkeppni getur komið
í veg fyrir þetta mikilvæga markmið.
Samkvæmt markaðshyggjunni er hver einstaklingur best til þess fallinn að velja
það sem honum gagnast best og hentar hverju sinni. Þess vegna á einstaklingurinn
sjálfur að velja. Sú spurning vaknar hvort allir foreldrar séu jafn vel í stakk búnir að
velja námsleiðir og skóla við hæfi barna sinna. Félagsleg og fjárhagsleg staða
fjölskyldna er misjöfn og þessi ólíka staða getur endurspeglast í möguleikum fólks
til að velja námsleiðir fyrir börnin sín. Tryggja þarf því með löggjöf að nemendur
sitji við sama borð hvað valmöguleika áhrærir.
74