Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1938, Page 108

106
því, sem enn er ókomið fram; og þeir geta fyllzt slikri ang-
ist og' kvíða, að það nálgist kvíðasýki eða fullkomna hug-
sýki (angstnevrose), en þá verða menn, eins og kunnugt er,
óliæfir til alls. Þetta gelur stafað af of mikilli bælingu eða
of miklu hugarstríði, og stundum vcrða orsakir þessa alls
ekki raktar til neins sérstaks og' er þá, að því er virðist, um
rakalausa kvíðasýki að ræða. Mönnum ætti þó að skiljast,
að ekki er til neins að harma það, sem orðið er; að menn
ættu að taka sem skynsamlegast á þvi, sem er, en reyna að
])úa sig' sem ])ezt undir það, sem fram kann að koma og láta
svo hverjum degi nægja sína nautn og þjáningu. Og menn
ættu að láta sér skiljast, að það er tilgangslaust að kvíða
því, sem ef lil vill keniur aldrei fyrir. Sumir gera sér þó allt
að einu rellu úr öllu og setja allt fyrir sig.
Og svo eru það börnin. Sum börn á skólaaldri eru hug-
sjúk yfir því, livernig þau muni koma sér við skólasystkini
sin og kennara, hvernig þeim gangi í skólanum og hvaða
einkunnir þau fái. Sum hörn eru og ákaflega lifhraídd og
])era kvíða fvrir heilsu sinni og' livað við kunni að taka
annars lieims og liræðast jafnvel refsidóma guðs, ef þeim
verður eittlivað á. Þetta hlýtur að stafa af einhverju því,
sem þeim er kennt eða að þeim er haldið i uppeldinu. En
er ekki nokkuð langt gengið að nota guð sem grýlu á börn
sin? Og væri ekki hollara að stappa á einhvern liátt stálinu
i þau?
En svona þjást ungir og gamlir af ólta, kvíða og áhyggj-
um. Það hefir verið fullyrt, að ef menn hæru ekki þenna
sifellda kvíða í brjósti, vrðu þeir miklu lífsglaðari og af-
rekuðu miklu meiru en þeir nú gera; að færri gæfust upp á
lífsleiðinni, og að allt að helmingi þeirra sjúklinga, sem nú
l'ylla geðveikrahælin, mvndu aldrei þangað koma. Það ætti
því að vera alveg sérstakt áhugamál kennara og annarra
uppalenda að evða hræðslu, kvíða og áhyggjum nemenda
sinna. I stað þess, eins og margir þeirra enn gera, að ala á
þrælsótta þeirra og hræðslu við eitt og annað, einkunnir,
j)róf og annað þvi um líkt, ættu þeir að hvetja nemeudurna
til að starfa á heilhrigðan og hressilegan hátt að hverju því
verkefni, sem fvrir þá er lagt, og brýna það fvrir þeim, að
hezta ráðið til þess að komast áfram, sé einmitt það, að
leysa sem bezt og rösklegast úr hverju viðfangsefni, sem
þeim er í hendur fengið. Þá smáhætta þau kannske að víla
og vola, læra smámsaman að beita öllum kröftum, og liver