Búnaðarrit - 01.06.1927, Blaðsíða 30

244
BÚNAÐARRIT
Af þessum tölum má sjá, að kirkjurnar í Hólastifti
áttu um þessar mundir töluvert meiri búfjenað en Skál-
holts-kirkjurnar yflrleitt. En það er lika sýnilegt, að bú-
fjáreign kirkna í landinu í heild sinni hefir stórum mun
aukist frá því í byrjun aldarinnar. Þær hafa einnig aukið
mjög jarðeignir sínar á þessum áratugum. Þetta er því
merkilegra, sem það er vitanlegt, að oft áraði mjög illa
á þessari öld. Þrír fellisvetrar voru um og eftir 1320.
Svo kom mikill fellir 1331, 1341, 1348, 1355, 1362,
1375, 1377 og svo hefir oftar varið að meira eða minna
leyti, þótt ekki sje þess getið beinlínis. Um og fyrir
1320 voru haiðindi byrjuð, sem eigi enduðu fyr en
1323, þótt eitt ár væri gott í milli. í brjefi frá ísleud-
ingum á Alþingi 1320 til Magnúsar konungs Eiríkssonar
segja þeir: „skreið viljum vjer og mjöl að eigi flytjist
meirr meðan hallæri er í landinu en kaupmenn þurfa
til matar sjer"1). Þetta bendir á erfltt árferði um þær
mundir og hyggindi þingmanna til að draga úr því.
Margar af þessum kirkjum, sem taflan hjer á eftir
nefnir, áttu fremur litið búfje, eftir fyrri máldögum þeirra.
Þær hafa auðgast að iöndum og lausum aurum á 14.
öldinni. Sumum hefir þó farið aftur fjárhagslega, t. d.
Reykholtskirkju. Oddastaður á líka 5 kúm minna en
hann átti 1270. Þetta ár (1397) telst staðurinn eiga
9 hundruð í metfje. Það voru venjulega frábærar skepnur
t. d. arðuxar, forystusauðir o. s. frv., en stundum iíka
sjerstakir gripir úr gulli eða silfri.
Búíjáreign Hólastóls.
Það er fyrst, frá þessari öld, að nokkrar upplýsingar
um búfjáreign Hólastóls eru til. En um búfjenað Skál-
holtsstóls verður ekkert vitað fyr en kemur fram á 16.
öld, og þó bæði lítið og ógreinilegt.
Svo er talið, að Hólastóll hafi átt, árið 1374, heima
1) Fornbrjefasafn III, 2—3.