Búnaðarrit - 01.06.1927, Blaðsíða 89

BtJNAÐARRIT
303
meðalkýrfóður til sveita 6000—6500 pd. og mestu kýr-
fóður alt að 8000 pd., miðað við töðu.
Máli mínu til enn meiri styrktar, má benda á mjólkur-
hæð kúa frá 18. öld, eftir frásögn búfróðustu manna
þeirrar aldar.
Ólafur stiptamtmaður Stephensen ijet gera tilraunir með
gagnsmuni á kúm á 12 jörðum í 3 sýslum á Suðvestur-
landi. Þessum tilraunum hjelt hann áfram í 30 ár og
fjekk til jafnaðar 5l/s smjörfjórðung yfir árið undan hverri
kú. Yiða fjekk hann tæplega 5 fjórðunga1). Allar þessar
kýr hafa eigi verið mjólkurhærri til jafnaðar en þær kýr,
sem þóttu meðalkýr á 14. og 15. öid, samkvæmt Búa-
lögum og dómi bestu bænda í hjeruðum. En Ólafur
Stephensen ljet ekki hjer við lenda sínar tilraunir. Hann
leitaði upplýsinga um gagnsmuni af kúm úr öllum hjer-
uðum landsins. Kýr reyndust yfirleitt bestar á Vestur-
og Norðurlandi. En á Suður- og Suðvesturlandi mjólkuðu
kýr minst, og þar mun hafa verið verst með þær farið.
Niðurstaða Ólafs Stephensnes er sú, að kýr gefi ekki
af sjer að meðaltali meira en 6 smjörfjórðunga á ári,
að minsta kosti á svæðinu frá Jökulsá á Sólheimasandi
og vestur að Gilsfirði2). Hann getur þess, að kýrnar í
Skálholti gefi af sjer aðeins um 3 smjörfjórðunga hver
og segir að sumstaðar fáist minna smjör undan kum. En
þrátt fyrir þetta giskar Ólafur Stephensen á, að meðalkýr-
nyt um land alt yfir árið sje alt að 1200 pd. því að vest-
firsku og norðlensku kýrnar bæti upp eða hækki sunnlensku
kýrnar. Jeg hygg að þetta sje ofhátt metið hjá honum.
Pinnur biskup Jónsson í Skálholti þekti margar kýr,
sem mjólkuðu aðeins 600 pt. á ári. Hann kallar þær
stritlur. Gjaldgengar meðalkýr telur hann þær, sem
mjólka 875 pt. á ári, en segir, að góðar meðalkýr mjólki
1) Gömul Pjelagsrit VI, 77.
2) Gömul Fjelagsrit VI, 79.