Búnaðarrit - 01.06.1927, Blaðsíða 56

270
BÚNAÐARRIT
geldneyti, 160 geldfjár og 90 hross1 2). Þetta var þá taliS
hæfllegt bú á Skálholtsstað.
f) Hólastóll. Um það leyti sem Jón biskup Arason
tók við Hólastól (1525), átti staðurinn 320 mánytukú-
gildi heima og á útibúunum, 196 kúgilda virði í geld-
neytum og 100 kúgildi í geldfjenaði og annað eins í
hrossum. Þetta er samtals 716 kúgildi. þá átti stóllinn
bygðar jarðir 281 og 21 í eyðis); en 1550 voru stóls-
járðirnar 352 og þar af voru þá 25 eyðijarðir.
í biskupstíð Jóns Arasonar óx kúgildaeign stólsins um
300 eða þar yfir. Árið 1550 átti stóllinn 493 málnytu-
kúgildi heima og á útibúunum en á leigu og í byggingu
1761 kúgildi. Geldneyti stólsins voru þá samtals 180
kúgilda virði (heima, á útibúunum og í fóðrum), en ailur
geldfjenaður var metinn 277 kúgildi og auk þess 108
hross eldri og yngri. Var því allur búfjenaður stólsins
auk hrossa, samtals 2711 kúgildi3).
Þegar Guðbrandur biskup tók við st.ólnum (1571) átti
hann samtals 215 málnytukúgildi heima og á 7 útibú-
um, en með jörðum í umboðum 1400 kúgildi. Samtals
hefir þá staðurinn att 1615 málnytukúgildi. Af geldneyt-
um átti staðurinn þetta ár heima og á útibúunum 139,
auk kálfa, 1163 geldfjár og 60 hross4). Af þessu má sjá,
að á biskupsárum Ólafs Hjaltasonar hefir búfjenaði stóls-
ins fækkað mjög.
Þess má geta, að búfjáreign stólsins 1550, sem tafl-
an bjer að framan sýnir, nær aðeins til þess, er var
heima á staðnum og í eldum í desembermánuði.
Samkvæmt brjefabók Guðbrands biskups frá árinu 1575
eru aðeins 16 kýr heima á Hólum að vetrinum, en 1577
voru þær 18, og eftir nýár 1578 eru heimakýrnar 12.
1) Loyaamling for Island III, 576—77.
2) Fornbrjefasafn IX, 300 —302.
3) Fornbrjefasafn XI, 871.
4) Brjefabók G. Þ., 221—23.