Hlín - 01.01.1959, Side 8

(i
Hlin
svo farið, að hinum síðarnefndu yrði torskildari meining-
in með þessu skrifi.
í íslendingasögum fáum við víða allskýrt dregnar
myndir fornkvenna þeirra, er fram úr sköruðu að glæsi-
leik og gáfum, þori og dirfsku. — En við þekkjum líka
hitt, að þessum glæsikonum hefur sumum verið brugðið
um slægð, hefnigirni og grimmd, að vísu ekki að ástæðu-
lausu stundum. — En við ættum samt, áður en við kveð-
um upp þá hörðu dóma, að h'ta til hins, að þessar stór-
brotnu og mikilhæfu konur urðu að brjóta siðvenjur og
þjóðlífshætti þeirra tíma til þess að fá notið einhvers
hluta þess skýlausa rjettar kveneðlis síns. — (Því að heita
mátti að gripið væri skilningsvana hug og köldum liönd-
um miskunnarleysis um hjörtu þeirra í þeim málum, sem
konum allra alda hefur helgust og viðkvæmust verið:
Astamálunum, þegar liinum ungu heimasætum var skip-
aður eiginmaður og húsfreyjusess oftast eingöngu að vilja
feðra og forráðamanna. — Og það er síst að furða, Jrótt
hinir gáfuðu, geðríku kvenskörungar, er brutu sjer leiðir
út úr járnbúrum siðvenju og frelsisskerðingar þeirra
tíma, hlífðust ekki við, er til átakanna kom.
Vera má, að sumum finnist, að þessar fáorðu hugleið-
ingar mínar um fornkonur, komi ekki við því, sem á eftir
fer, en á það má benda, að altaf hlýtur að vera órofa sam-
band milli hins liðna og líðandi tíma, líka hvað snertir
kvennaskap og kvennahætti, enda þótt lífsskoðanir og
lífsaðstaða sje að ytra svip með ólíkindum. — En hitt er
raunar víst, að ekki þarf aftur í aldir að skygnast til þess
að kynnast afburðakonum að mannkostum, dáðum,
drengskap og fórnarlund.
Jeg minnist konunnar, er afstýrt fjekk með einbeitni
sinni og kvenlegri skarpskygni, að hið þjóðelskaða, vold-
uga og fagra fallvatn, Gullfoss, yrði seldur útlendu auð-
fyrirtæki. — Jeg man sveita-húsmóðurina, nærkonuna,
sem yfirgaf bamahópinn sinn og ýtti Htlu bátskelinni út
í foráttuflaum stórfljótsins, og lagði ein út í hina tvísýnu