Hlín - 01.01.1959, Side 123
DR. liJARNI HELGASON:
Um íslenska mold og menningu.
Úr „Stúdentablaðinu“.
„Af moldu ertu kominn,
að moldu skaltu aftur verða.“
Frá upphali alda hefur það tvent fylgst að, menning og
mold. Meðferð þjóðanna á moldinni, má segja að endur-
spegli menningu þeirra.
Sagan segir okkur frá menningarþjóðunum miklu í
austri. Iilómaskeið þeirra rann á enda og moldina bljes í
burtu. Lítum á löndin við Miðjarðarhaf: Egyptaland,
ísrael, Líbanon, Balkanlöndin, Ítalíu, Spán. Öll áttu
þessi lönd sín blómaskeið og mikla menningu, en þegar
moldin fór að fjúka og landeyðingin liófst, hallaði und-
an fæti. í dag eru þetta hrjóstrug lönd, og þjóðir þeirra
berjast fyrir tilveru sinni, en lifa samt — á fornri frægð.
Hvað hefur gerst hjer á landi? „Landið var víði vaxið
rnilli fjalls og fjöru,“ segir í Landnámu. í dag getur að
líta nokkrar smáleifar skóganna fornu. En sje landið frið-
að um skeið, má á mörgurn stöðum sjá jiess merki, að enn
á ný kunni að vaxa þar skógur, sem nú er örtröð ein.
íslenska moldin hefur í fyrstu sennilega verið frjósöm
laufskógamold, kannske svipuð þeirri, er nú finst sum-
staðar á eldbrunnum Japanseyjum. Landið bygðist, skóg-
ar voru ruddir, víkingarnir fornu hugsuðu aðeins um
stundarhag og moldin tók að eyðast. Hver hefur orðið
breyting á? Engin, alls engin. Enn í dag lil'um við aðeins
fyrir líðandi stund, og moldin heldur áfram að eyðast.