Morgunn - 01.06.1981, Page 21

ERLENDUR HARALDSSON:
FORVISKA
OG DULTRÚ SKÓLAFÓLKS
„Extrasensory perception“ hefur verið þýtt yfirskilvitleg
skynjun eða einfaldlega dulskynjun. Slíka skynjun má skil-
greina sem skynjun án hinna þekktu skilningarvita. Síð-
ustu áratugina hafa rannsóknir á dulskynjun beinst mjög
að því að kanna tengsl hennar við aðra þætti sálarlífsins.
Þau tengsl, sem einna traustust hafa reynst og tiðast hefur
verið sýnt fram á með tilraunum, eru jákvætt samband milli
dulskynjunarhæfileikans og trúar manna á tilveru dulskynj-
unar og dulrænna fyrirbæra yfirleitt (sjá yfirlitsgrein Palm-
ers 1972). Þessi tengsl hafa verið prófuð með því að leggja
fyrir menn fjarskyggni- eða forspárpróf og jafnframt inna þá
eftir viðhorfum til þessara fyrirbæra.
Fyrir nokkrum árum gerðu sálfræðinemar við Háskóla ís-
lands forspártilraun með 449 nemendur í nokkrum framhalds-
skólum, sem skiptust í um 25 bekkjardeildir. Hver nemandi
fékk í hendur blað, sem á stóð efst til skýringar:
Fyrir framan þig liefur þú blað með 100 tölusettum
tómum reitum. Síðar mun tölva velja sérstaklega fyrir
hvern einstakling einn bókstaf i hvern þessara reita.
Stafirnir sem tölvan velur í reitina eru L, X, Y, O eða Z.
Við biðjum þig nú að geta upp á hváSa staf tölvan mun
velja í hvern tómu reitanna.
Þegar fyllt hafði verið út í alla reitina, svöruðu menn spurn-
ingum á næsta blaði um: 1) hve oft þeir muna að jafnaði
drauma sína (eftir hverja nótt, a. m. k. vikulega, mánaðar-