Íslenzk tunga - 01.01.1965, Blaðsíða 38

36
GUNNAR KARLSSON
færð, en helzt eru líkur til, að þau séu rituð af Norðlendingum. Loks
er ótraust dæmi í Alþingisbókinni 1732, sem einna helzt verður
rakið til Barðastrandar.
Talsverðar líkur eru því til, að breytingin sé hafin þegar á fyrri
hluta 17. aldar. Ekki er þó unnt að fullyrða það, sízt vegna þess að
dæmin frá þeim tíma eru af svo fjarlægum slóðum. Hins vegar er
tæpast ástæða til að efa, að breyting hv- í kv- eigi sér stað á síðari
hluta aldarinnar. Enn erfiðara er að ætla á um upprunastað breyt-
ingarinnar. Elztu dæmin benda einna helzt til tveggja svæða, Barða-
strandar og Skagafjarðar. Yngri dæmin veita ekki mikla vitneskju
um þetta, en fremur styðja þau tilgátuna um norðlenzkan uppruna
Æv-framburðar en breiðfirzkan. En meðan heimildir eru svo fáar
og staðfærsla þeirra hæpin, verður ekkert um þetta fullyrt. Hins
vegar kunna alltaf að bætast í hópinn ný dæmi, sem veita skýrari
mynd af upphafi og þróun breytingarinnar.
Háskóla Islands,
Reykjavík.
SUMMARY
1. The change of word-initial hv- to kv- occurs in many places in the Nordic
languages. The age of this change in Icelandic has heen a matter of some
debate.
2. The earliest certain examples adduced so far are from the second half of
the 18th century. The change then occurs in the Westíjords, and at the same
time it seems to be widespread in the eastern part of the North. Probably, there-
fore, it was common in the entire intervening area (the central and western
parts of the North). A change which has spread over an area of this size is
likely, it is claimed, to be of some age.
3. This section deals with some possible examples, discovered recently, of
kv- instead of hv- from before the middle of the 18th century. First, in 1732 we
íind the inverse spelling hvika for kvika. However, the confusion of these verbs
may be independent of the change hv- > kv-, since their meanings are some-
what similar. Second, in 1709 there is an example of kv- for hv- from Skaga-