Íslenzk tunga - 01.01.1965, Page 81

ÁHERZLA Á NEITUNARFORSKEYTINU Ó-
79
neitun (= ekki). Það er neitun á verknaði, sem felst í stofni sagn-
arinnar; ef mjólk er ekki blönduð, þá er hún óblönduð; þar er eng-
inn stigmunur á. Stofnar þessir taka allir viS hjálparsögnunum hafa
og/eSa vera. Án ó- eru þessir hættir hluti af sögn, svokölluS hlut,-
taksorð. Merkingin telst því óbreytt og upprunalegri en í A-flokki.
ÞaS er enginn efi á, aS hér er líka áherzlumunur á A- og B-flokki í
síSasta liS setningar.
Nú skal stuttlega athuguS áherzlan í fornum íslenzkum kveSskap
(áherzla í A-flokki '—, í B-flokki —raSaS er í flokkana meS til-
liti til nútímaáherzlu) :7
B-f- 1. óblindr: oblindr jiri lof sindra (Jór 4).
A-f- 2. óblíðr: obliSari siþan (Sigv 13, 26); obliS stpSvm siS-
an (Anon (XII) B 26); obliSr firi grasiSv (SnSt
4,1).
B-f- 3. ódœsinn: odpsin fram ræsir (Arn 3, 10).
B-f- 4. ófagr: seiS ofagran vigra (Eg Lv 6).
A-f- 5. ófríðr: ofriSr þorir skriSa (Hfr Lv 16); ofriSr stavSul
viSan (Hfr Lv 17).
A-f- 6. ófúss: Ofvsa dro ec yso (Þfisk 1).
A-|- 7. ógegn: þegn ertv ogegn (Hharð 8, stúfhent).
A+ 8. ógóðr: ogoda ser modur (Harð 3, 14. öld); ogoSr en
var bloþi (Arn 6, 5).
B-f- 9. ógœfr: vgæfr vm favr vifa (Jóms 3).
B-f- 10. óhrœðinn: ohrgdín lít klgdí (Leið 30, 12. öld).
Þessi tíu dæmi skiptast aS jöfnu í A- og B-flokk, fimm í hvorn.
Eins og búast mátti viS, eru A-stofnarnir allir +, B-stofnarnir bæSi
+ og -f-. Um áherzlu í dróttkvæSum hætti hafa aS mestu veriS ráS-
andi reglur Sievers.8 Þó hefur Craigie í gagnrýni sinni á hann bætt
7 Tilvitnanir eru teknar úr Lexicon poeticum (Kpbenhavn 1913—16), en rit-
háttur dæmanna úr Slcjaldedigtning A.
8 Eduard Sievers, Altgermanische Metrik (Ilalle 1893).