Hugur - 01.06.2009, Blaðsíða 8

6
Eyja Margrét Brynjarsdóttir
ekki ljóst fyrir en stundum hafa verið reifaðar hugmyndir um að heimspekin sé
þjökuð af einhvers konar tilvistarkreppu sem geti valdið bæði þessu og niður-
rifsstílnum sem minnst var á.
Rétt er að benda á að konur í heimspeki hafa víða um heim myndað með sér
samtök, meðal annars í því skyni að efla heimspekiiðkun kvenna. Alþjóðlegu sam-
tökin IAPh (IntemationalAssociation ofWomen Philosophers) hafa staðið fyrir ráð-
stefnum á þriggja ára fresti en sérstaklega öflug eru hin bandarísku SWIP (Society
for Women in Philosophy) og hin bresku SWIPUK. Einnig má nefna hin kanadísku
CSWIP og hin norrænu Nordic Network for Women in Philosophy. Nýlega hefur
borið á tilraunum til markvissra aðgerða, t.a.m. gerðu AAP, samtök heimspekinga
í Eyjaálfu, rannsókn á árunum 2007-2008 á stöðu kvenna í heimspeki7 og regn-
hlífarhópurinn Women in Philosophy Task Force sækir í sig veðrið.
Þegar ég hóf nám í heimspeki við Háskóla Islands fyrir 20 árum hafði engin
íslensk kona lokið doktorsprófi í heimspeki og sárafáar höfðu lokið meistaranámi.
Nokkrum árum síðar, þegar ég hóf framhaldsnám í Bandaríkjunum, voru þau
skipti teljandi á fingrum annarrar handar sem ég hafði heyrt konu flytja heim-
spekifyrirlestur og ég hafði aldrei setið í tíma hjá kvenkyns heimspekikennara. A
þessum árum var Hugur að hefja göngu sína og greinar eftir konur voru þar vægast
sagt fátíðar. Fyrstu 11 ár Hugar, 1988-1999, kom ritið út 9 sinnum. Á þessum tíma
birtust tvær greinar skrifaðar af konu: „Frelsi, samfélag og fjölsl<ylda“ í 6. árgangi
1:993—r994 °g „Heimspekingar um eðli kvenna: Frá Aristótelesi til Gunnars Dal“
í io./ii. árgangi 1998-1999, báðar eftir Sigríði Þorgeirsdóttur. I þeim 17 heftum
Hugar sem komið hafa út fram að þessu hafa greinar eftir karla samtals verið 118
og greinar eftir konur 14.8 Rúmur helmingur heftanna, eða 9 hefti, hefur verið
alveg kvenmannslaus. 110 heftum hefur verið viðtal og hafa þau öll með tölu ein-
kennst af því sem stundum er kallað andleg samkynhneigð karla: karl ræðir við
karl. Hver svo sem ástæðan er fyrir þessu má teljast ljóst að sú mynd sem lesendum
Hugar hefur verið færð er að konur stundi ekki heimspeki nema í algjörum undan-
tekingartilfellum. Því er þessi 21. árgangur Hugar tileinkaður heimspeki kvenna.
Þetta ætti að eiga vel við árið 2009, sem er 250. afmælisár enska heimspekingsins
og kvenréttindafrömuðarins Mary Wollstonecraft.
Það er nefnilega mikilvægt að konur séu sýnilegar sem heimspekingar. Meðal
annars skiptir það máli fyrir þær konur sem stunda heimspekinám, eða hugleiða
að hefja sh'kt nám, að sjá að heimspekiiðkun sé eitthvað sem aðrar konur hafi lagt
fyrir sig. Þegar við veljum okkur náms- og starfsvettvang hljótum við að máta
okkur í huganum við þau hlutverk sem því fylgja. Mun erfiðara er að máta sig við
hlutverk þar sem fyrirmyndirnar eru ólíkar okkur sjálfum. Nauðsynlegt er að geta
tahð sig eiga heima í viðkomandi námi og starfi. Eiginlega verð ég að játa að eftir
að hafa tekið saman tölurnar um kynjahlutföllin í Hug á fyrri árum er mér svo
brugðið að ég átta mig ekki lengur á því hvernig ég tolldi í heimspekinámi.
7 „Improving the Participation of Women in the Philosophy Profession", Australasian As-
sociation of Philosophy, 2008, http://aap.org.au/women/reports/index.html.
8 Til einfbldunar er aðeins miðað við efni sem kallast „grein", „fyrirlestur" eða „þýðing“ og
ritdómar og greinar um bækur því ekki talin með.