Hugur - 01.06.2009, Blaðsíða 42

40
Astríður Stefánsdóttir
hugsjúkur vegna þessa fæðingarbletts og vill allt til vinna að losa konu sína við
hann. Einungis með því að fjarlægja blettinn verði hún fullkomin. Hann er frægur
vísindamaður og fer nú öll orka hans í að finna leið, með aðferðum vísindanna, til
að fjarlægja blettinn. Fer svo að lokum að hann þróar drykk sem hún á að drekka
og mun þá bletturinn hverfa. Til að gera langa sögu stutta gengur það allt eftir.
Georgiana bergir á drykknum og bletturinn hverfur. Aylmer eignast loks full-
komna eiginkonu, eiginkonu sem er svo fögur að enginn blettur er á. En um leið
deyr Georgiana af völdum drykksins.
Saga Hawthornes fjallar um mannlegan ófullkomleika og afstöðu okkar til hans.
Fæðingarbletturinn er, eins og Aylmer orðar það, „sýnilegt merki um jarðneskan
ófullkomleika" og það er þessi jarðneski ófullkomleiki sem andúð Aylmers beinist
að. Það er hann — særanleikinn, erfiðleikarnir, ósamræmið, dauðleikinn, og svo
framvegis - sem Aylmer vill afmá hvað sem það kostar. Það sem hann er ekki
reiðubúinn að horfast í augu við er að ófullkomleikinn er óaðskiljanlegur hluti
mannlegrar tilveru og í einhverjum mikilvægum skilningi lykillinn að því besta í
mannlegu lífi. Þetta kemur fram í lokaorðum Georgiönu á dauðastundu hennar
þegar bletturinn er horfinn en líf hennar er að fjara út:
„Vesalings Aylmer minn!“ hvíslaði hún.
„Vesæll? Nei, ríkastur, hamingjusamastur, bestur!“ hrópaði hann. „Mín
óviðjafnanlega brúður, þetta tókst! Þú ert fullkomin!“
„Vesalings Aylmer minn,“ endurtók hún, með ofurmennskri blíðu, „þú
stefndir hátt; athafnir þínar voru göfugmannlegar. Iðrastu ekki, með svo
máttugri og göfugri tilfinningu hefur þú hafnað því besta sem jörðin gat
boðið. Aylmer, minn kærasti Aylmer, ég er að deyja!“33
Gagnrýnin á læknisfræðina gerir ráð fyrir að í henni felist í sömu tilhneigingar og
hjá unga vísindamanninum í smásögunni. Hin læknisfræðilega sýn einblíni á
ófullkomleikann, sjúkdóminn. Hún eigi erfitt með að bera kennsl á styrkleika
manneskjunnar og fegurð þrátt fyrir að hún sé ekki fullkomin. Stundum gangi
þetta svo langt að ef ekki er hægt að „fjarlægja fæðingarblettinn“, ef hann er sam-
ofinn manneskjunni sjálfri eins og í tilvikum einstaklinga með Downs heilkenni,
þá sé betra að eyða fóstri og koma í veg fyrir að sh'kur einstaklingur fæðist. Það
sem hér virðist gefið í skyn er að við eigum umfram allt að forðast allt það sem
gæti gert h'f okkar erfitt, allt sem gæti skapað óþarfa þjáningu. Við eigum að gera
það hvað sem það kostar, jafnvel þótt það kosti það að eyða fóstri á 20. viku með-
göngu, þegar það er í raun nánast orðið lífvænlegt utan líkama móður. Ef við
gefum okkur það að fæðing barns með Downs heilkenni myndi þýða meiri erfið-
leika og hugsanlega meiri þjáningar fyrir fjölskylduna en fæðing barns sem ekki
er með Downs heilkenni, myndi slíkt réttlæta það að barnið ætti ekki að lifa? Ég
vil þó taka fram að sú fullyrðing sem hér er sett fram um að líf barna með Downs
heilkenni og fjölskyldna þeirra sé erfiðara og þjáningarfyllra en líf annarra barna
og fjölskyldna er í raun mjög umdeild. Það eru einmitt sterk rök sem hníga að
33 Sama rit, bls. 130.