Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Síða 51

11. mynd.
liggjandi beini. 11. mynd tengir aS
nokkru saman þessi tvö efni, þar eru
yfirlitsmyndir af tveimur sjúklingum meö
rheumatoid arthritis. Önnur mjöðmin er
dæmigerð arthrosis deformans mjöðm, á
hinni mjöðminni má sjá protrusio acetabuli
ásamt aflögun á caput með litlum úrátum
og ef þessi protrusio er borin saman við
myndina sem ég sýndi áðan, má sjá, að
formið er annað og hér hefur orðið mun
meiri úráta á caput.
Hér mun á eftir verða rætt nokkuð, af
öðrum fyrirlesara, um tæknilegu hliðina á
notkun geislavirkra isotopa við greiningu
á bein- og liðsjúkdómum. Það er rétt að
undirstrika að gammakamera-tækni er
nauðsynlegt og þýðingarmikið supplement
við hina venjulegu röntgenmyndatöku.
Greiningin þarna þarf þó, undir öllum
kringumstæðum, að vera samhæfð og það
verður að hafa 1 huga, að sömu fyrirvarar
gilda um niðurstöður af gammakamera-
rannsóknum aðlægt liðum, bæði 1 hyperosto-
tiskum arthrosum og f arthritum, að aukin
virkni 1 aðlægu beini og liðum þýðir vitan-
lega afbrigðilega og, þá f strangasta skiln-
ingi, sjúklega processa 1 beini og aðlægt
liðum, en það sama gildir um þessa grein-
ingu, að hana verður að sjá stranglega í
ljósi kliniskrar þróunar sjúkdómsins því
oft má, sérstaklega í sambandi við
arthrosurnar, sjá áberandi mikla isotopa-
virkni í beinum aðlægt liðunum, án þess
að sjúklingur hafi nein eða teljandi klinisk
einkenni.
Liðagigt.
Ég mun nú næst og stuttlega fara yfir
stiggreiningu og greiningu á rheumatoid ar-
thritis. A sama hátt og ég hefi tekið
mjaðmaliðinn sem dæmi um álagsarthros-
urnar mun ég taka algengustu liðina, fingur-
og handarliði sem dæmi um greiningu og
þróun rheumatisku arthritabreytinganna.
Ég mun þó sýna nokkrar röntgenmyndir af
samskonar breytingum 1 öðrum liðum og
leggja áherslu á sambandið milli
spondylarthritis ankylopoietica og
sacroilitis og rheumatoid arthritis f háls-
liðum ásamt þeim hættum á liðhlaupi,
sem þeirri staðsetningu er samfara.
Röntgenmyndin við rheumatoid arthritis
er engan veginn einstæð (specifisk), en
hefur þó nokkur mjög sérkennandi einkenni.
Það verður þó alltaf að sjá þau 1 samhengi
við önnur klinisk og objectiv einkenni sjúkl-
ingsins. Sama gildir um þessar breytingar
og áður var minnst á f sambandi við
arthrosurnar, að mjög æskilegt er, að
greiningin feri fram á frumstigi, eða eins
fljótt og mögulegt er 1 samhæfingu við
önnur einkenni. Enda þótt, eins og áður
segir, röntgeneinkennin séu ekki algjörlega
sérhæfð, er þó ákveðin röðun röntgenein-
kenna við rheumatoid arthrit, nokkuð sér-
kennandi. Hin algengustu og þekktustu
þeirra eru hér sýnd á 1 2 , mynd. Er
þar tekið mið af fingurliðum, en breyting-
ar f nærkjúku sjást, eins og kunnugt er,
mjög snemma, enda þótt breytingar f öðr-
um liðum og liðpokum séu að búa um sig
og búnar að búa um sig samtfmis. Eins
og þessi mynd gefur til kynna, eru þrjú
höfuðeinkenni, sem snemma má sjá, þ.e.
paraarticuler úrkölkun aðlægt kjúkuliðun-
um, einkum nærkjúku og framhandarbeins-
liðunum; það er rýrnandi liðbil og þessi
rýrnun er oft meira áberandi f handarlið-
unum ulnart strax; og spólulaga bólga,
sem sjá má f mjúkpörtum kringum liðinn,
þ.e.a.s. bólga f liðcapsulunni. Öll þessi
einkenni endurspegla þann pathologiska
—* Paraart. úrkölkun
*—» Rýrnandi liðbil
►+* Periartic. íferð
12. mynd.
49