Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Blaðsíða 102

greina sem verkjastillandi aSgerð, þar
sem liðbólgunni fylgja miklir verkir.
Telja má fullsannaS, aS synovectomia
skemmir ekki heilt liðbrjósk og hraSar
ekki brj óskeyðingu, þótt byrjuS sé. Hins
vegar má búast viS skertri hreyfingu 1
vissum hluta þeirra liSa, sem gerS er á
synovectomia. AS dómi sjúklinganna
skiptir skert hreyfing ekki miklu, einungis
ef verkurinn minnkar.
Hversu lengi varir hinn svokallaSi
synovial fasi? Hvenær kemst sjúkdómur-
inn á næsta stig meS brjóskeySingu ?
Þessu er ekki hægt aS svara, vegna breyti-
leika á virkni sjúkdómsins. Hjá sumum
sjúkfingum fer brjósk að eySast eftir aS
synovitis hefur staSið í aSeins fáa mánuði.
Þessum sjúkfingum er fátt til bjargar,
árangur af synovectomiu er næsta lítill.
Bestur er árangur hjá þeim sjúklingum,
sem hafa hægfara liSagigt, þar sem litil
hætta er á brjóskeySingu fyrsta misseriS.
Hefur gjarnan veriS miðaS viS 6 mánuði
sem mega lfða, áSur en synovectomia er
gerS, en hjá mörgum sést engin brjósk-
eySing, þótt synovitis standi miklu lengur.
HvaS MCP fiði áhrærir, höfum við upp
á að bjóða arthroplastik með silicon gerfi-
liS. Sbr. mynd 1 og 2.
Eftir synovectomiu á PIP liðum er
residiv algengt. Þrátt fyrir þaS hafa
kannanir sýnt (Ansell og S. Harrison) að
eftir 5 ár frá synovectomiu eru verkir
minni og funktion betri f 6C% tilvika. A
þessum liSum er arthroplastik ekki jafn
góS lausn og f MCP fiSum. Ber þvf að
leggja meiri alúð við PIP liði. Indikation
fyrir synovectomiu ætti þvf aS vera á
breiðari grunni þar en viS MCP liSi.
Synovectomia á úlnlið hefur ekki gefist
vel. Hins vegar er mjög góSur árangur af
resectio á caput ulnae m.t.t. verkja við
supinatio-pronatio með bættu notagildi hand-
arinnar. Arthrodesis f radiocarpal lið er
góS lausn, þar sem verkur f úlnliðnum
hindrar eSlilega notkun handarinnar. Sárs-
aukalaus stffur úlnfiður er betri en liSur
með verkjum við minnstu hreyfingu.
Synovectomia á olnbogaliSum með eSa
án resectionar á capitulum radii gefur góð-
an árangur m.t.t. verkja og bætir
supinatio-pronatio, þegar capitulum radii
er komið meS brjóskeySingu.
Tenosynovectomia
AfleiSing af langstæSum tenosynovitis er
oft sú, aS sin slitnar. Oftast eru þaS
extensor sinar, sem fyrir þvf verSa. MeS
tenosynovectomiu má búast við góSum ár-
angri og er ráSlegt að gera hana, ef ekki
tekst að halda tenosynovitis á handarbaki f
skefjum með lyfjum og lokal stera meS-
ferð. ÞaS sama gildir um langstæðan
tenosynovitis á beygisinum, einkanlega uppi
f lófanum. Er þá klofinn upp canalis
carpi og losaS um n. medianus um leiS
og sinar eru hreinsaðar af pannus. Sina-
sfit ber aS sjálfsögSu að gera við sem
snarast.
Ég get ekki stært mig af árangri mfnum
eftir tenosynovectomiur á fingrum.
Flexions contracturur er algengur fylgi-
kvilli þeirrar aSgerSar. En f heild má
segja, að residiv eftir tenosynovectomiur
eru sjaldgæfari en eftir synovectomiur á
fingurliðum.
Ég get ekki skifiS við synovectomiu, án
þess aS minnast á hana f sambandi við
meSferð á Juvenil rheumatoid arthritis.
Reynsla á þvf sviði er lítil og eigin reynsla
nánast engin. S. L. Kamper frá Pittsburg
hefur nýlega birt árangur af 25 synovectom-
ium á börnum meS liSagigt, dæmt eftir
2 - 8 ár. Þótt materialið sé ekki stórt,
leyfir hann sér aS draga þá ályktun, að
synovectomia gerð áður en brjóskeyðing
hefst sé til mikilla bóta, einkanlega hjá
stúlkum eldri en 7 ára með monoarticuler
affektion.
Subtalar fiSir eru óaðgengilegir til
synovectomiu. A þeim fiSum er gerð
arthrodesis meS góSum árangri.
Arthroplastik f hnéliS hefur veriS að
þróast á sfSustu árum. Eru nú komnar f
sviSsljósiS prothesur sem lofa góðu. Eru
stálþynnur felldar á fiSflöt femur, en plast
ofan á tibia (mynd 3).
Synovitis f MT liSum er algengt fyrir-
bæri f A.R. Synovectomia hefur ekki
veriS talin koma til greina þar. Synovitis
f þessum fiSum er sjúkfingum til mikils
baga, þar sem þeir finna til f hverju spori,
auk þess sem þeim reynist erfitt aS fá
sér skó við hæfi. Resectio á metatarsi
er þessum sjúklingum til mikils gagns.
100