Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Side 137

Kæru kollegar.
Við erum hér samankomin til að ræða
almennt um vöðvagigt. Með mér eru
læknarnir Guðný Daníelsdóttir, Ingólfur
Sveinsson og Oddur Bjarnason og auk þess
Kristín Erna Guðmundsdóttir, sjúkraþjálf-
ari.
Það er algengt, að fólk leiti til læknis
vegna gigtar og flestir, sem komnir eru
til fullorðinsára hafa fundið til gigtar ein-
hverntfma á ævinni. Gigtarsjúkdómar eru
ein algengasta orsök veikindaforfalla og
sjúkdómar 1 beinum og hreyfingarfærum,
aðallega gigtsjúkdómar, hafa oftar verið
greindir hjá öryrkjum en aðrir sjúkdómar.
Margir eru með slitgigt \ útlimum og 1
hrygg og henni fylgir oft vöðvagigt, en
annars kemur vöðvagigt eða vöðvaspenna
einnig hjá yngra fólki, einkum 1 sambandi
við spennu eða streitu nútímans \ lffi og
starfl. Sjúklingur með vöðvagigt eða
vöðvaspennu hefúr haft þessi óþægindi 1
lengri eða skemmri tima, leitað oftar en
einu sinni til læknis, fengið pillur, orðið
betri um tima, en oftast hefur honum
versnað aftur og smátt og smátt hefur
dregið úr vinnuþreki, vinnuafköstum og
langvarandi þreyta fer að gera vart við
sig. Sjúklingur getur ekki stundað sina
vinnu. Kvartanir eru mjög margbreytileg-
ar, en þó áþekkar og flestir hafa eitthvað
af eftirfarandi: Sjúklingur hefur höfuðverk,
kvartar um þrýsting ofan á hvirfli, líkir
því" eins og gjörð liggi um höfuðið, flygs-
ur fyrir augum og þrýstingur bak við þau.
Sjón telur sjúklingur hafa versnað, kvartar
um stirðleika 1 hálsliðum eða 1 baki, hann
á erfltt með að halda uppi eða snúa höfði,
verkir eru \ herða- og hnakkavöðvafestum,
verkir \ mjóbaki, almenn þreyta og vanlíð-
an ásamt meltingartruflunum, úthaldsleysi,
sljóleiki og svefnleysi, svo eitthvað sé
nefnt. Margir gera sér grein fyrir, að
þeir eru taugaspenntir og þunglyndir, en
oftast játa þeir það ekki fyrr en aðspurðir.
Sjúklingur er hrasddur um að geta ekki
stundað sitt aðalstarf og/eða aukastarf og
eykur það á vanliðan. Þá koma 1 ljós
ýmiss vandamál félagslegs eðlis,''annað-
hvort 1 sambandi við vinnustað eða á heim-
ili. Sjúklingur hefur e.t.v. eins og oft
er sagt, gengið á milli lækna, fengið
margskonar lyf, en lítið batnað. Hvað er
þá til ráða ? Við verðum að gefa okkur
tfma til þess að hlusta á sjúkling, setja
okkur inn \ hans aðstæður, skoða hann vel
og rækilega, nota klinik og ganga ekki of
langt 1 erfiðum, kostnaðarsömum rannsóknum
að óþörfu. Góð sjúkrasaga og skoðun get-
ur leitt 1 ljós sjúkdóma og persónulega hef
ég fundið óvænta sjúkdóma hjá sjúklingum,
sem leitað hafa á stofu vegna vöðvagigtar.
Má þar nefna tilfelli af cancer pulm. ,
tbc. , pleuritis, malignt lymphom, myxoed-
em, hypernephroma, cancer í blöðru og
cancer prostatae. Ég legg þvi ríka
áherzlu á að læknir gefi sér tíma til þess
að fá góða sjúkrasögu og skoða sjúkling
vel áður en sjúklingur fær að heyra að
hann sé "bara" með vöðvagigt. En hvað
er vöðvagigt? Þegar sjúklingur kvartar
um "vöðvagigt" er oftast um spennta
vöðva að ræða, og þá einkum \ mjóbaki
og/eða herðum. Oft er um að ræða rang-
ar vinnustellingar, andlegar áhyggjur,
langan vinnutima og sjúklingur á í erfið-
leikum með að slaka á. Reynt er að gera
sjúklingi grein fyrir orsökum gigtarinnar,
fá hann til þess að breyta lifsvenjum sfn-
um til hins betra, en það er að sjálfsögðu
erfitt \ okkar verðbólguþjóðfélagi.
Æfingameðferð er veigamikill þáttur í
meðferð á vöðvagigt og álagssjúkdómum,
ýmist til þess að draga úr vöðvaspennu,
með því að kenna slökun, eða bæta líkams-
stellingar, og/eða auka vöðvakraft. Sjúkl-
ingar þurfa að fá leiðbeiningar og tilsögn
um lyftitækni og vinnustellingar. Sjúkling-
ar eiga að reyna að forðast að beita fleiri
vöðvum eða leggja meiri kraft í vinnu en
135