Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Blaðsíða 112

að í Englandi sé slitgigt 1 mjöSmum frek-
ar sjukdómur kyrrsetumanna en erfiðis-
manna. Þetta stangast aftur á við reynslu
margra bandariskra höfunda, er telja
tiðni slitgigtar f mjöðmum hærri hjá
erfiðisvinnumönnum en kyrrsetumönnum,
einnig að sjúkdómurinn gerir þar fyrr
vart við sig og liðskemmdir séu yfirleitt
meiri.
Niðurstöður Hoaglund og félaga skjóta
frekari stoðum undir þá kenningu, að
hreyfingarleysi eða kannski öllu frekar
minnkaður hreyfiferill í Uðum stuðH að
slitgigt.
Kunnugir þeirri staðreynd, að recon-
structivar aðgerðir á mjaðmarliðum eru
mjög fátíðar meðal Kínverja 1 Hong Kong,
nema sem afleiðing berkla eða septiskra
ígerða, tóku þeir sér fyrir hendur að
kanna tfðni slitgigtar meðal Kínverjanna.
Könnun þeirra náði til 500 einstakUnga
eldri en 54 ára og voru fingurliðir,
mjaðmarliðir og hnéUðir skoðaðir. Hreyfi-
feriU í mjaðmarliðum reyndist áberandi
meiri en hjá Evrópubúum og sUtgigt f
mjaðmarliðum var mjög fátfð, þar sem
aðeins fundust 5 tfifelli meðal þessara
500 sjúkUnga. Öll voru þessi 5 tilfelU
secunder, 2 voru afleiðing ígerðar f
mjaðmarlið, 1 var afleiðing lærleggsbrots
og í 2 tilfellum var um meðfædda dysplaciu
að ræða. Aðalástæðu þessarar lágu tfðni
sUtgigtar f mjöðmum telja höfiindar vera
þann sið Kfnverja og raunar Ueiri Asfu-
þjóða að sitja á hækjum sér. HreyfiferiU
f mjaðmarliðum verði þar af leiðandi mik-
ill og mikill hluti liðbrjósks á lærleggs-
höfði komist f snertingu við andstætt Uð-
brjósk. Höfundar benda á könnun, er gerð
var á Indlandi og sýndi einnig lága tfðni
sUtgigtar f mjaðmarliðum. Tfðni sUtgigt-
ar f hnjáUðum reyndist hjá Kfnverjum mun
lægri en hjá Evrópubúum, þó hvergi nærri
eins lág og tfðni f mjaðmarUðum. Höf-
undar hafa til samanburðar rannsóknir
Kellgren og Lawrence, sem framkvæmdar
voru f Bretlandi, en rannsóknir þessar eru
sambærilegar. Að Kfnverjar séu ekki
ónæmari fyrir slitgigt almennt kemur m.a.
fram f þvf, að sUtgigt f fingurliðum er
jafntfð meðal Kfnverjanna og meðal Evrópu-
búa. Tfðni Heberdenshnúta er svipuð hjá
Kfnverjum og f bandarfskri rannsókn eða
um 30-357o hjá fólki yfir sextúgt.
Sýnt hefur verið fram á f dýratilraunum,
að sé þrýstingur (compression) settur á
lið og Uðurinn jafnframt immobiUseraður
f gipsumbúðum, þá komi fram hrörnunar-
breytingar f Uðbrjóski strax að örfáum
dögum Uðnum. 16,19 Salter gat jafnframt
framkaUað svipaðar breytingar með þvf að
gipsa Uð f þvingaðri stöðu. Þrýstingur
á liðUeti f þessum tilfeUum orsakaðist
eingöngu af togi sina, Uðbanda og Uðpoka.
Væru liðir gipsaðir í hvíldarstöðu, komu
hrörnunarbreytingar ekki fram í liðbrjóski,
hins vegar nokkur stirðleiki við hreyfingar.
Hrörnun þessi á liðbrjóski er talin orsak-
ast af því, að hinn stöðugi þrýstingur er
liðbrjóskið verður fyrir, hindri næringar-
vökva í að síast inn í liðbrjóskið. Bent
er á, að þetta hafi þýðingu kliniskt við
gipsmeðferð á liðum, t. d. við meðfætt
mjaðmarliðhlaup, klumbufætur, svo og við
meðferð á krepptum liðum af ýmsum
orsökum.
Tilraunir þessar styðja enn frekar það
sem áður var sagt, að hreyfing liðs sam-
fara breytilegum þrýstingi á Uðbrjósk, er
nauðsynleg Uðbrjóski til viðhalds.
Bent hefur verið á að arterial hyperemia
og venous stasis séu algeng fyrirbrigði
kringum slitna Uði .3,10 Heial fann aukna
tfðni á æðahnútum f gangUmum sjúklinga
með sUtgigt. Brookes og Helal könnuðu
þ\n blóðrás f beinum, er lágu að arthrot-
iskum Uðum. Þeir fundu útþanið bláæða-
kerfi f beinum sjúkUnga með sUtgigt. Það
skal tekið fram, að alUr þessir sjúkUng-
ar höfðu jafnframt sögu um verki. AU-
margir sjúkUngar voru rannsakaðir eftir
osteotomiur, bæði um mjaðmir og hnéliði.
Verkir höfðu horfið hjá sjúkUngum þess-
um samfara þvf, að æðakerfið var orðið
eðUlegt f beinunum. Höfundar telja, að
venustasis f subchondral beini geti verið
veigamikill orsakaþáttur f sUtgigt. Arnoldi
og félagar komust að svipuðum niðurstöð-
um. Þeir fundu að mjög náið samband
var á milU blóðþrýstings f subchondral
beini og verkja, hins vegar fundu þeir
ekki beint samband miUi blóðþrýstings og
sUtgigtar f viðkomandi Uð. Þeir telja
líklegt, að langvarandi háþrýstingur f
beinunum, en háþrýstingur þessi stafar að
þeirra áUti af stasis, breyti verulega
næringarmöguleikum Uðbrjósks og
subchondral beins. Osteotomia eða
fenestratio lagar strax hvíldarverkina sam-
fara þvf að háþrýstingur hverfur. Sé sú
tilgáta rétt, að háþrýstingur þessi sé að
einhverju leyti orsök slitgigtar, kæmi til
110