Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Blaðsíða 65
Nikulás Sigfússon1 2)
Ottó J. Björnsson1)
Arinbjörn Kolbeinsson )
Jón Þorsteinsson3 4)
ölafur ölafsson1)
Erik Allander'1)
Inngangur.
Haustið 1967 hófst á vegum Hjartavernd-
ar umfangsmikil hóprannsókn á höfuðborg-
arsvæðinu. f fyrsta áfanga, sem lauk
haustið 1969, var boðið til rannsóknar
þriðjungi hvers árgangs úr 16 árgöngum
karla og kvenna á aldrinum 34-61 árs.
0,2)
f öðrum áfanga, sem stóð 1970-1972,
var boðið til rannsóknar tveim þriðju
hvers árgangs úr sömu árgöngum karla
og kvenna.
Megin tilgangur hóprannsóknarinnar,
sem er ferilrannsókn,er:
1) að finna byrjunarstig hjarta- og æða-
sjúkdóma og ýmissa annarra sjúkdóma,
algengi þeirra og tiðni, svo og orsakir
svo unnt verði að beita gagnráðstöfunum.
2) að meta fjárhagslegan og heilsufarsleg-
an árangur hóprannsókna.
f ofangreindum tilgangi var könnuð
heilsufars- og félagsleg saga þátttakenda
með spurningarlista, teknar röntgenmyndir
af hjarta og lungum, gert öndunarpróf og
tekið hjartalfnurit, mældur augnþrýstingur
og blóðþrýstingur, mæld hæð og líkams-
þyngd auk nokkurra mælinga á beinum og
þykkt húðfellinga, sykurþol kannað og
gerðar blóð- og þvagrannsóknir auk læknis-
skoðunar.
1) Rannsóknarstöð Hjartaverndar
2) Rannsóknarstofe Háskófens við Baróns-
stíg
3) Lyflæknisdeild Landspitalans
4) Socialmedicinska Institutionen,
Karolinska Institutet
Haustið 1968 hófst samstarf Rannsóknar-
stöðvar Hjartaverndar, Karolinska
Instituet, Rannsóknarstofu Háskólans v.
Barónsstfg og Gigtsjúkdómafélag fslenzkra
lækna um könnun á ýmsum atriðum er
snerta liðagigt (3). Hér verður skýrt frá
niðurstöðum könnunar á algengi ýmissa
liðaeinkenna (verkja, bólgu og morgun-
stirðleika) og sambandi þessara einkenna
og rheumatoid factors ' (R F). Þessi könn-
un fór fram f II. áfenga Hóprannsóknar
Hjartaverndar.
A ðferðir.
Þýði.
f n. áfanga Hóprannsóknar Hjartavernd-
ar var boðið til rannsóknar öllum körlum
og konum, sem samkvæmt þjóðskrá l.des.
1966 áttu lögheimili á höfuðborgarsvæð-
inu og voru fædd 1., 4., 7., o.s.frv.
(B.-hópur) og 2., 5., 8., o.s.frv. (C-
hópur) dag hvers mánaðar á árunum 1907,
'10, '12, '14, '16, '17, '18, '19, '20,
'21, '22, '24, '26, '28, '31 og 34
(karfer) og 1908, '11, '13, '15, '17,
'18, '19, '20, '21, '22, '23, '25, '27,
'29, '32 og '35 (konur). Alls voru þetta
5.699 karlar og 6.078 konur á aldursbil-
inu 37-64 ára.
Með höfuðborgarsvæðinu er átt við
Reykjavík, Hafnarfjörð, Kópavog, Bessa-
staðahrepp, Garðahrepp og Seltjarnarnes-
hrepp.
Heimtur.
Þegar rannsóknin fór fram voru dánir
156 karlar og 103 konur úr upphaflega
hópnum. Búsettir erlendis voru 83 karl-
ar og 88 konur. Til skoðunar mættu
4.063 karfer og 4.188 konur. Mæting
reiknuð sem hundraðshluti þeirra sem
eftir voru; þegar dánir og búsettir erlend-
is hafa verið dregnir frá upphaflega hópn-
63