Uppeldi og menntun - 01.07.2013, Page 150

höfundur, Ellen Calmon, er núverandi framkvæmdastjóri. Það getur talist grafa nokk-
uð undan fræðilegu hlutleysi bókarinnar að hún er unnin í samstarfi við ADHD-sam-
tökin, sem eru hagsmunasamtök áhugamanna um ADHD, en þar vegur upp á móti
að sérkennsluritstjóri Námsgagnastofnunar er skráður ritstjóri bókarinnar og margir
sérfræðingar, foreldrar og „greindir“ einstaklingar hafa komið að gerð hennar.
Helst til langt er seilst til að sannfæra lesendur um trúverðugleika þess sem haldið
er fram: „rannsóknarniðurstöður um réttmæti [ADHD] standa … á traustari grunni
en rannsóknir á flestum öðrum geðröskunum“ (bls. 8) vegna þess hversu margar
rannsóknir hafi verið gerðar á fyrirbærinu. En fjöldi rannsókna skiptir minna máli
en niðurstöður þeirra þegar réttmæti á í hlut eins og krabbameinsrannsóknir eru vís-
bending um. ADHD er lítt skilið fyrirbæri þó að ámóta hegðunarmynstur hafi verið
þekkt meðal barna í a.m.k. 100 ár og umtalsverðar rannsóknir hafi farið fram á því
undanfarna áratugi. Orsakir, einkenni, áhrifaþættir, nýgengi og áhrifarík meðferð eru
ekki ótvíræð um ADHD fremur en svo marga aðra mannlega kvilla eða „raskanir“,
eins og raunar er viðurkennt annars staðar í bókinni (bls. 10). Því ber að taka með
fyrirvara fullyrðingar um réttmæti, lögmæti og orsakasamhengi í rannsóknarniður-
stöðum að því er varðar ADHD. Þar mætti stíga varlegar til jarðar.
Meginskilaboð bókarinnar eru þau að það mundi bæta líf nemenda með ADHD til
muna ef viðhorf til þeirra væru jákvæðari og byggð á þeirri þekkingu að ADHD sé
þroskafrávik af líffræðilegum toga og sjónum beint að styrkleikum einstaklinga. Þessi
sterki undirliggjandi boðskapur er skiljanlegur í ljósi þess að viðbrögð umhverfisins
við hegðun eru afar menningar- og aðstæðubundin og breytileg milli skóla, en við-
horf virðast skipta sköpum um hvort litið er á slíka nemendur sem vandamál eða
viðfangsefni (sjá t.d. Ingvar Sigurgeirsson og Ingibjörgu Kaldalóns, 2006). Ef sannfæra
þarf kennara og foreldra um gildi slíkra viðhorfa og þekkingar er skiljanlegt að mikið
sé lagt upp úr því að gera trúverðugleika bókarinnar sem mestan.
saMantEKt
ADHD-handbókin er gagnlegt rit fyrir alla kennara og foreldra, háskólanema í upp-
eldis- og kennslufræðinámi, þroskaþjálfa og námsráðgjafa í leik-, grunn- og fram-
haldsskólum. Bókin á sem sagt ekki bara erindi við þá sem fjalla um og umgangast
grunnskólanemendur með ADHD heldur öll börn og fullorðna sem stríða við erfið-
leika af ámóta tagi. Hafa þarf í huga að nálgun bókarhöfundar, sem leggur áherslu
á greiningarviðmið, minnislista, beina þjálfun, skilvirkni og árangur, er ekki sú eina
sem kemur til greina, en hún mun henta fjölmörgum við ýmsar aðstæður. Helsta gildi
bókarinnar er einmitt sá fjöldi hugmynda sem safnað hefur verið saman og þýddur á
íslensku og þær upplýsingar um stofnanir og félagasamtök sem geta komið að góðu
gagni í daglegu skólastarfi.
adHd -HandBÓkin
Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 22(1) 2013150