Frjáls verslun - 01.07.2013, Blaðsíða 107

FRJÁLS VERSLUN 7. 2013 107
við sé of mikil til þess að hægt sé
að styðjast við hefðbundnar áætl­
anir. Oftar en ekki veit sprota fyrir ­
tækið ekki hver viðskiptavinurinn
er eða hver varan raunverulega
er. Því meiri sem óvissan er þeim
mun erfiðara er að segja fyrir
um framtíðina og því hætta á að
gengið sé út frá ályktunum sem
oft eiga ekki við rök að styðjast.
Góðar áætlanir þjóna aðeins
tilgangi sínum þegar umhverf­
ið er stöðugt, sem það er svo
sannarlega ekki hjá sprota ­
fyrirtækinu. Öðrum leiðum þurfi
að beita.
Er óreiða þá svarið?
Seinni vandi frumkvöðla og
sprota fyrirtækja tengist hin um
fyrri. Þegar sýnt er að hefð ­
bund in stjórnun virkar ekki til
að leysa vandann sem fylgir
áætlunum hafa margir brugðið á
það ráð að vaða áfram með hið
heimsþekkta slagorð „Just Do
It“ sem möntru. Láta bara vaða.
Fyrst áætlanir og hefðbundin
stjórnun virka ekki þá sé óreiðan
svarið. Þessi leið virkar ekki
heldur. Frumkvöðullinn verður
að vera stjórnandi, sem kunna
að vera aðrir andstæðir pólar.
Stjórnunaraðferðirnar eru aðrar
en hefðbundið getur talist og
ganga út frá öðrum lögmálum
en hefðbundnum áætlunum og
stefnu.
Lögmálin fimm
Lausnin við vandamálunum
tveimur vill höfundur meina að
liggi í þeim fimm lögmálum sem
hann setur fram í bókinni. Þessi
lögmál eiga að gera frumkvöðli­
num/sprotafyrirtækinu/verkefninu
kleift að vera stöðugt að mæla
árangur og strax í framhaldinu
bregðast við breyttri stöðu fljótt
og örugglega. Endurgjöfin þarf
að vera stöðug og markviss.
Með þessu móti eru viðbrögðin
hraðari en með hefðbundnum
áætlunum og mati á árangri.
Lögmálin spinnast út frá einföld­
um þríhyrningi sem byggist á sýn
sprotans/verkefnisins. Til að ná
sýninni þarf ákveðna stefnu og
í framhaldi af því verður til vara.
Þegar staðan er metin kemur
svo í ljós hvort þarf að gera
breyt ingar á stefnunni eða hvort
halda á áfram á sömu braut og
há marka ábata frá þeirri leið
sem valin var. Sjá mynd.
Fyrir hverja?
Lögmálin sem höfundur setur
fram í bókinni ganga út frá því
að frumkvöðlarnir séu alls stað ar.
Þessi aðferðafræði á því ekki
einasta við í hefðbundnum
skilningi okkar á frumkvöðli og
sprotafyrirtæki heldur einnig
innan fyrirtækja þar sem verið
er að setja á markað nýja vöru
eða þróa nýjar þjónustuleiðir.
Bókin er því fyrir alla þá sem vilja
bæta þau verkefni sem verið er
að vinna að, hvort sem um er að
ræða verkefni sem verða til frá
grunni í höndum frumkvöðuls
sem fer af stað með sprotann
eða hvort þau verða til í formi
nýs verkefnis innan fyrirtækis
sem þegar er í starfsemi.
Í bókinni sannast enn og aftur
að ekkert er nýtt undir sólinni.
Helsta gagnrýnin á bókina felur í
sér að í henni komi fátt nýtt fram.
Að einhverju leyti má færa rök
fyrir því. Hins vegar nálgast höf­
undur verkefnið með hagnýtum
hætti og nýtir einfalda þætti úr
áður þekktu ferli framleiðslufyrir ­
tækja í óáþreifanlegan heim
frumkvöðulsins. Það má því
segja að nálgunin sé nýstárleg
og í takt við það sem er að
gerast víðar í viðskiptalífinu.
Lean­hugmyndafræðin, sem á
rætur að rekja til framleiðslu, er í
dag að ryðja sér til rúms víðar; í
stjórnun, þjónustu og, í þessari
bók, nýsköpun.
Þegar sýnt er að
hefð bundin stjórn ­
un virkar ekki til að
leysa vandann sem
fylgir áætlunum hafa
margir brugðið á það
ráð að vaða áfram
með hið heims þekkta
slagorð „Just Do It“
sem möntru. Láta
bara vaða.
styRk og viðeigandi stjóRn-
un nauðsynleg
Höfundur heldur því fram að hefðbundnar stjórnunaraðferðir virki ekki
en engu að síður verði stjórnun að vera fyrir hendi. Hann segir: „Það
að byggja upp sprotafyrirtæki er samskonar verkefni og að byggja
upp stofnun og því er stjórnun nauðsynleg … Frumkvöðlar hafa í
gegnum tíðina reynt að beita hefðbundnum stjórnunaraðferðum við
þau vandamál sem þeir standa frammi fyrir. Niðurstaðan af því er sú
að margir frumkvöðlar fara að láta stjórnast af „Just Do It“­stjórnunar­
háttum sem gerir það að verk um að allri almennri stjórnun, ferlum og
aga er hent fyrir róða. Þessi nálgun leiðir því miður oft til enn meiri
óreiðu en árangurs … Ég trúi því að frumkvöðullinn verði að beita
aganum sem felst í stjórnun til að leysa til fulls úr læðingi þá orku
sem felst í tækifærinu sem hann stendur frammi fyrir.“
HugmyndafRæðin
Lean startup­hugmyndafræðin er þróuð til að kenna hvernig á að drífa
sprotafyrirtæki áfram. Í stað þess að gera flóknar áætlanir byggðar
á fjölda ályktana er mælt með stöðugri aðlögun með stjórntæki sem
kallað er byggja – mæla – læra­endurgjafarferlinu. Með því er hægt
að meta áður en það er um seinan hvort þarf að gera breytingar á
stefnunni eða halda áfram á sömu braut og þannig lágmarka sóun.
„Hann heillaðist af
hugmyndafræðinni
og fór að beita hlut­
um hennar sem
hann lagaði að heimi
frumkvöðulsins og
úr varð The Lean
Startup, eða straum­
línulagaða sprota­
fyrirtækið. Í grunn­
inn gengur það út á
að beita hugmynda­
fræði straumlínu­
stjórnunar á
ný sköp un og frum ­
kvöðla starf.“
lögmÁlin
fimm
1. Frumkvöðla er að finna út
um allt. Þú þarft ekki að stofna
fyrirtæki í bílskúr foreldra þinna
til að teljast frumkvöðull. Allir
þeir sem starfa í umhverfi sem
leyfir og hvetur nýsköpun í
óvissuástandi eru frumkvöðlar.
Hugmyndafræðina er því hægt
að nota í fyrirtækjum af öllum
stærðargráðum og í hvaða
atvinnugrein sem er.
2. Frumkvöðullinn er stjórn­
andi. Sprotafyrirtækið er
fyrirtæki og því þarf að stjórna
með þeim hætti sem hentar
við það óvissuástand sem
fyrirtækið býr við.
3. Staðfestur lærdómur.
Markmið sprotafyrirtækja er
ekki bara að framleiða, græða
eða þjóna. Innan þeirra fer
fram lærdómur um hvernig má
byggja upp sjálfbæran rekstur.
Þennan lærdóm er hægt að
staðfesta með því að prófa
reglulega mikilvægustu þætti
framtíðarsýnarinnar.
4. Byggja – mæla – læra.
Meginverkefni sprotafyrirtækja
er að gera hugmyndir að
vöru, mæla hvernig viðskipta­
vinurinn bregst við henni og
draga lærdóm af því hvort þörf
er á að breyta stefnunni eða
halda áfram á sömu braut. Allir
ferlar ættu að miðast að því að
hvetja þessa endurgjöf.
5. Nýsköpunarbókhald. Til
að auka líkur á árangri þarf
að gera þá hugmyndaríku
ábyrga fyrir leiðinlega hlutanum:
hvernig á að mæla framvindu,
hvernig á að ákvarða vörður
á leiðinni og forgangsraða
verkefnum.