Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Blaðsíða 65

í TlLEFNl AF HUNDRUÐUSTU ÁRTÍÐ GOGOLS
55
slund. Salvatore er frá stórum bæ niðri við ströndina og gamall sjó-
maður sem þekkir fjarlægar heimsálfur eins vel og lýsnar í höfði sér.
Hann er eini veitingamaðurinn í þessum eyðilega stað, stór og skítugur
og á aðeins einn félaga: Bacchus og er öllum öðruiít reiðitr frá morgni
lil kvölds.
Viltu eitthvað, segir hann og man eftir henni. Hún hristir höfuðið en
lítur ekki upp. Hann horfir á augnalok hennar og sér að þau titra og
undir löngum svörtum augnahárum hennar hlika tár. En hann nær
ekki lil hennar.
Þau sitja þögul og borgin mókir í gulrykaðri liitasvækju, landið er
þurrt og tært eins og morkið skinn sem hrynur sundur við snertingu.
lJú dæmir þig sjálfur, hugsar liann, enginn annar dæmir þig. Hver
athöfn þin er forsenda fyrir dóm sem er aðeins rökrélt afleiðing |iess
sem jiú hefur gert. Það sem ])ú gerir er dómur leiddur af því sem ])ú
gerðir. Things done can not be undone. Shakespeare, hugsar hann.
Dómnum verður aldrei áfrýjað.
Klukkan slær aftur og högg hennar sökkva óafmáanlega í heita djúpa
kyrrðina og verða aldrei heimt aftur ])aðan. Aldrei Aldrei Aldrei segja
þau ])ung og drungaleg eins og líkaböng í hjarta hans.
I’á stendur hún upp há dökk og tíguleg og gengur þögul og dularfull
eins og austurlenzk gyðja úr þrjú þúsund ára helgisögn með dul ald-
anna í djúpi sínu og hverfur út úr lifi hans með tilgang þess eins og
sól sem sígur í sæ í hinzta sinn og maður drukknar. Hún sezt inn í bíl-
inn og ekur til hafnar.
Hann situr einn með óhreyfðan bolla með svörtu kaffi og sér gult
og þurrt rykið rjúka upp af veginum eins og sandpappír sé farið um
ryðbrunnið járn.
Un ajenjo, segir hann.
Fólkið fer að týnast út úr húsunum svart og dæmt og stendur þögult
í hópum meðan eitraður drykkurinn fer logandi sverði um iður hans.
Það stendur alltaf þögult og svart og ásakar guð að eilífu útskúfað eða
húkir undir brúngulum húsveggjunum meðan tærandi sólin djöflast á
sígeldu landinu nagar og eyðir því og himinninn er síblár og skýlaus og
allt er alltaf alltaf eins, óendanlega og að eilífu bölvað og engin von er
til, engin lausn, hún er farin og kemur aldrei aftur, þetta er inferno.
Un ajenjo más, segir hann. Salvatore.