Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Side 110

100
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Á undan fundi Atlanzhafsráðsins höfðu utanríkisráðherrar Bandaríkjanna,
Bretlands og Frakklands rætt í London við Adenauer, kanzlara Vestur-Þýzka-
lands. Af tilkynningum þeim, sem gefnar voru út eftir þennan ráðherrafund,
var Ijóst, að ekkert samkomulag hafði náðst um mikilvægustu rilálin: Evrópu-
herinn og eftirlitið með endurvopnun Þýzkalands. Það var því engin furða,
þótt hinn kanadíski formaður Atlanzhafsráðsins varaði menn við því í byrjun
fundarins að gera sér of bjartar vonir um árangur af ráðstefnunni. Sú hefur
og orðið raunin á, að þessi varnaðarorð voru ekki út í bláinn mælt.
Eftir tveggja daga umræður var samþykkt að stofna Evrópuher, er Vestur-
Þýzkaland skyldi taka þátt í. Þó var það tekið fram, að Frakkland mundi ekki
geta lagt fram 14 herfylki, heldur aðeins 12, en hertillag Vestur-Þýzkalands var
ekki ákveðið að fullu. Einnig tókst að berja saman samþykkt um það, að Vestur-
Þýzkaland skyldi hafa atkvæöisrétt og neitunarrétt í Atlanzhafsbandalaginu þótt
það sé ekki meðlimur þess, og nær réttur þessi til allra mikilvægra ákvarðana í
sambandi við Evrópuherinn. Vestur-Þýzkaland virðist þannig vera komið hálft inn
í Atlanzhafsbandalagið, þótt smeygja verði því inn bakdyramegin. Atlanzhafsráðið
samþykkti að koma sér upp 50 herfylkjum í Vestur-Evrópu fyrir árslok 1952, og
flugherinn skal aukinn svo, að bandalagið hafi um 4000 herflugvélar búnar til
þjónustu. Þá var einnig samþykkt, að herafli í Vestur-Evrópu skyldi nema 100 her-
fylkjum í árslok 1954.
Þegar samþykktir Lissabonráðstefnunnar urðu kunnar var það flestra manna
mál, að þær væru alveg út í hött og fjarri öllum veruleika. Eitt er að samþykkja
herfylkjafjölda Vestur-Evrópu og endurreisn þýzka nazistahersins, annað er að
framkvæma samþykktirnar. Hið gamla brezka íhaldsblað Times skrifaði óvenju
skorinoröan leiðara um Lissabonsamþykktimar og komst m. a. svo að orði:
„Orðalag hennar (þ. e. Lissabontilkynningarinnar) virðist næstum vera viljandi
valið vegna tvíræðni sinnar — það er að öðru leyti meiningarlaust. Sennilega hef-
ur tilkynningin ætlað sér að orka á einhvern, en hún mun ekki vaxa Rússum í
augum, sem vita vel, hvemig málunum er í raun réttri komið, og eru svo hyggnir,
að þeir skilja, að sérhver raunvemleg áætlun um raunveruleg herfylki er ekki
birt.... Ef til vill hefur tilkynningunni verið æt'að að hafa áhrif á sjálf Evrópu-
löndin, sem munu finna, að eitthvað sé gert svo um munar og réttlæta megi byrðar
þeirra og útgjöld. Til allrar óhamingju mun tilkynningln hafa öfug áhrif með því
að skapa óraunhæfa öryggistilfinningu.
Þótt tilkynningin eigi aðeins að hafa áhrif á ameríska þingiö — og liún er öll
með amerískum blæ — mun hún tæpast ná tilgangi sínum, því að viðbrögðin
munu að sjálfsögðu verða snögg, er ameríska þjóðin kemst að þeirri niðurstööu,
að hin 50 herfylki, sem lofað er, em í raun og veru ekki 50 herfylki, og nauðsyn-
kgt verði að ausa út meiri peningum og leggja meira á sig, ef Evrópa á að kenna
öryggis." Og blaöið lýkur þessum leiðara, sem ber nafnið Vofuherinn á þessa leið:
„Höfundar áætlunar þessarar vita í raun og veru ekki hvað þeir vilja né hvað þeir
þurfa.“
Það er ekki venjulegt, að hið brezka íhaldsmálgagn sé svo hvassyrt við pólitíska