Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Blaðsíða 119

UMSAGNIR UM BÆKUR
109
klefa, hlekkjaður, fyrir uppsteit um borð
og tilræði við yfirmann skipsins, og gerir
nú í einrúmi upp sakir sínar við tilver-
una og máttarvöldin. Það er leitt að
þurfa að neita sér um að tilfæra nokkuð
úr þessum köflum. — Ellegar sá kaflinn,
sen: byrjar á þessa leið:
„Að vera maður — tja, það getur
stundum orðið nógu óbjörgulegt að vera
maður ...
Það er ekki mikill vandi að vera til að
mynda hrútlamb, maður bara fæðist
eina vomótt úti í guðsgrænni náttúr-
unni, kannski er hret og þá hniprar mað-
ur sig saman og króknar án frekari um-
svifa, en það getur líka alveg eins verið
gott veður og þá bröltir maður strax á
fót og skjönglast að spena móður sinnar
og sýgur og sýgur. Og áður en varir er
maður farinn að bíta gras, hornin á
manni vaxa ótrúlega ört og eru orðin
býsna digur þegar maður einhverntíma
haustmánaðar er tekinn og skorinn.
Maður hefur þá lifað eitt yndislegt sum-
ar og það er nóg. En jafnvel þó maður
væri settur á og bóndinn yrði heylaus og
búinn að drepa mann úr hor fyrir sumar-
má'. — hvað er það móts við hitt að vera
maður sem hugsar en skilur ekki neitt?“
Þannig veltir Öfeigur grallari vöngum
yfir ráðgátum tilvemnnar. Og komið svo
og segið, að karlinn sé ómerkileg pers-
óna og leiðinleg. Nei, Siglingin mikla er
að minnsta kosti skemmtileg bók, gáfu-
lega skrifuð bók, sönn bók í öllum meg-
inatriðum og sannmannleg.
3
Er þá komið að þriðja og síðasta bindi,
sem hefur hlotið nafnið Frelsisálfan. At-
burðarás þessa bindis verður ekki hægt
að rekja að neinu ráði. Höfundurinn
sleppir ekki hendi af persónum sínum,
og þar sem innflytjendahópurinn dreif-
ist víðs vegar þegar vestur kemur, grein-
ist sagan í allmargar kvíslar, er samein-
ast þó að lokum í Nýja íslandi. Megin-
kvíslin er vitanlega saga litlabæjarfjöl-
skyldunnar, en á leiðinni vestur hafa
henni bætzt tveir nýir meðlimir, miss
Fimmsunntrína úr Vogum, fyrrum
kcupakona hjá grallaranum og nú auð-
vitað bamsmóðir hans. Fyrir sérlega til-
skikkun örlaganna lendir þetta fólk í
hinni miklu Síkakóborg. Guðríður Sar-
onsrós heldur til Jútu til fundar við sinn
brúðguma, Samson Jasonarson. Svo er
þáttur Líkafróns Hriflukotungs og þjóð-
sögunnar Ásu Signýjar Helgu í Vín-
skonsu, þáttur Landshöfðingjans Ketils
Bogasonar og guðsmannsins Ólafs Ólafs-
sonar í Tórontó, þáttur Eiríks stórasann-
leiks og hans fólks í Múskókahéraði,
þáttur Guðrúnar í Öxl á enn öðrum stað
— og ég veit ekki hvað.
Af Ófeigi Snorrasyni er það skemmst
að segja, að hann er ekki fyrr kominn
til Ameríku en bitinn er úr honum allur
bakfiskur. Frá þeirri stundu, er hann
stígur fæti á frelsisálfuna, er hann á-
nauðugur maður, gersamlega á valdi
annarlegra afla og persóna. Fyrst er
hann á valdi sinnar eilífðarmaskínu og
sinna milljónadrauma, síðan er hann á
valdi svindlarans Skagalíns, sem vefur
honum um fingur sér, flekar af honum
kistilinn Snorranaut með innihaldi og
mölvar að lyktum eilífðarvélina hans
mélinu smærra með sleggju. Þar næst
hittum við hann sem verksmiðjuþræl, á
snærum hinnar hvæsandi og hvítglóandi
stálsuðu, og er ekki ófróðlegt að fylgjast
með þessum íslenzka sveitarvölundi inn
í þá nýmóðins smiðju. Svo tekur tukt-
húsið við honum um hríð, svona eins og
í tilbreytingarskyni, vegna þess að vík-