Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Blaðsíða 116

106
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
maður í frjálsu landi, færi að híma yfir
nokkrum skítugum rollurössum í hvaða
veðri sem væri, hvað þá að moka snjó úti
á víðavangi eins og hvert annað óvalið
fífl — upp á það mætti heila hafurtask-
ið deyja drottni sínum fyrir sér.
Þá mælti hin staðfasta húsfreyja þau
orð sem síðan eru í minnum höfð: Ekki
veit eg til hvers guð hefur skapað þig,
Ófeigur."
En grallarinn bara hlær og labbar sig
út í smiðju, tekur nú að bardúsa við sína
eilífðarmaskínu og lætur kvenfólk og
krakka um að annast gegningar. Það eru
hans viðbrögð við þrengingum hallæris-
in. Þegar til stórræða dregur, verður
lmnn þó að koma til skjalanna. Einn
daginn er önnur kýrin í kotinu leidd á
blóðvöllinn. Og á páskadagsmorgun tek-
ur Ófeigur sig til, skálmar til fjárhúss
með breddu ntikla í hendi og sker roll-
urnar sínar, sem flestar eru orðnar reisa,
nítján að tölu. Þar með er hann laus
allra mála, „aldrei framar skal hann
byggja sitt líf á saklausum skepnum ...
Hann var beinlínis tindilfættur á heim-
leiðinni. Það var fagurt í páskaskininu
þetta hvíta land. Það var ljómandi land
fyrir sauðlausan mann.“
Ég minnist þess ekki að hafa séð átak-
anlegri mynd af harðæri og skepnufelli
en hér er dregin, svo nakin er hún og
hlífðarlaus. Hinn nöturlegi skopblær,
sem brandarar grallarans og háttemi allt
setur á frásögnina, magnar hana tvíefld-
unt krafti.
Með þessum atburðum er teningunum
kastað. Nú er ekki um annað að gera en
reyna að komast burt frá þessari dauðs-
mannsey og freista gæfunnar hinum
megin hafsins. Það em fleiri en Ófeigur,
sem harðærið hefur leikið grátt. Og svo
er boðað til fundar í Vaglasveit og stofn-
að útflutningsfélag til að styrkja hina
bágstöddustu til vesturfarar og þar með
firra hreppsfélagið fyrirsjáanlegum ó-
magaþyngslum. Á fundi þeim heldur Ó-
feigur Snorrason ræðustúf, þar sem hann
þakkar sveitungunum fyrir sig. Sú ræða
er þannig vaxin, að okkur fer að verða
meinlaust við Ófeig þennan grallara, en
þvi miður er hér ekki rúm til að gefa
neitt sýnishorn af henni.
Dregur nú óðum að þáttaskilum, og
hyggur litlabæjarfjölskyldan nokkuð
misjafnt til umskiptanna. Sigurfljóð
húsfreyja er heldur þung í taumi, en læt-
ur þó við svo búið standa. Aftur á móti
gengur Guðríður Saronsrós í draumsælli
eftirvæntingarvímu, því að nú nálgast sú
stund, er hún má skunda til móts við sinn
rauðskeggjaða brúðguma í Jútu vestur.
Ei: föður bónda, blindum og karlægum,
tekst að hengja sig í léttanum sínum, svo
bein hans þurfi ekki að fúna í ókunnri
mold. Ófeigur bóndi lætur sér lítt bregða
við þessa uppákomu, en er fljótur að
hafa hendur á litlum kistli grænmáluð-
um, sem karlhlúnkurinn hefur geymt
undir höfðalagi sínu og alltaf legið á
eins og ormur á gulli. Eftir það er bónda
ekkert að vanbúnaði, og kannski er ekki
örgrannt um að hann hyggi gott til glóð-
arinnar áð komast í fjölkvænið þarna
veitur í Jútu.
2
ArNAÐ bindi þessa sagnabálks, Sigling-
in mikla, hefst áður en lagt er upp í sigl-
inguna. Landflóttafólkið er komið til
Saoðavíkurkauptúns og bíður skips. Ó-
feigur uppgjafabóndi dvelst hjá vini sín-
um, héraðslækninum, í góðu yfirlæti við
daglegar veizlur og gnótt brennivíns,
fanr.hvítar dúnsængur um nætur. Sjálf-
ur faktorinn býður honum inn á skrif-