Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Blaðsíða 59

ÉG ER KONAN ÞÍN, GÍSLl'
49
Sagan getur ekkert um fyrri kynni þeirra og ekki heldur Auðar og Þor-
gríms. En í viðræðum þeirra mágkvennanna er rætl um þetta sem
kunna atburði í sögunni.
Það er því vart annað hugsandi en að úpphaflega hafi þessara at-
hurða verið getið í sögunni, en síðar hafi þeir fallið burt, ef til vill
áður en hún er í letur færð. í meðförum manna milli hefur sagan færzt
æ meir yfir á skógarmanninn, en þungamiðja hinna sálrænu þátta að
sama skapi fallið í skuggann, þar til ekki er annað orðið eftir en bað-
stofuhjal kvennanna, sem lifir bæði á því, hve meistaralega er frá því
gengið og einnig hinu, að það er það síðasta, sem getur gefið skýringu
á þeim harmleik, sem á eftir fer.
Staðreynd þeirra ásta, sem konurnar ræða um, varpar nýju ljósi á
gang sögunnar. Engin skýring er gefin þeirra atburða, að fóstbræðra-
særi þeirra Gísla, Þorkels, Þorgríms og Vésteins fer út um þúfur. Það
er engin skýring í því fólgin, þegar Þorgrímur segir, um leið og hann
hnykkir að sér hendinni, að „við Véstein skyldir mig ekki til að binda
slíkan vanda“. Skortur á skyldum hans við Véstein getur aldrei annað
verið en tylliástæða, þar sem hinni raunverulegu ástæðu er haldið að
haki. En síðar verður einmitt sú reyndin á, að Þorgrímur gengur fram
fyrir skjöldu í aðförum Þorkels við Véstein, vegur hann og bindur síð-
an helskóna á fætur hans. — Samband þeirra bræðranna Gísla og Þor-
kels er mjög sérstakt og sjúklegt frá beggja hendi. Þeir eru alltaf
tengdir bróðurböndum, hvernig sem málunr horfir við, Þorkell getur
ekki rétt hönd gegn bróður sínum, enda er Gísli jafnör á hvort tveggja
að sýna Þorkeli bróðurþel og krefjast þess af honum. — Sagan lýsir
Þorkeli sérstaklega sem andlega veilum og óhetjulegum. „Löngu vissi
eg, hvað Þorkeli var um það,“ sagði Auður. Trúnaðarmaður hans í
ástarraununum gat bróðir hans ekki verið, til þess er hann of vanda-
bundinn eljaranum, enda hafði hann sjálfur um ekki óskyld sár að
binda, eins og nánar verður bent á síðar. Trúnaðarmaðurinn um hug-
arangur hans verður því Þorgrímur mágur hans. En sjálfur getur hann
ekkert aðhafzt til að létta á huga sínum. Hann gengur með bróður sín-
um undir jarðarmenið, viðbúinn að blanda blóði við ástmann eigin-
konu sinnar. Það er vinur hans Þorgrímur, sem tekur af skarið og verð-
ur síðan gerandi fyrir hans hönd að morði Vésteins.
Það virðist fyrst og fremst vera bróðurafstaðan gagnvart Gísla, sem
Tímarit Máls og menningar, 1. h. 1952
4