Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Blaðsíða 100

90
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
á ströngu eftirliti með framkvæmd bannsins. Þingið felur kjamorkunefndinni og:
afvopnunarnefndinni að undirbúa og leggja fyrir öryggisráðið 1. febr. 1952 frum-
drög að sáttmála, sem geri ráðstafanir til að framkvæma samþykktina um bann
við notkun kjarnorkuvopna, hætta framleiðslu þeirra og nota núverandi birgðir
kjarnorkusprengja til friðsamlegra athafna og stofna til strangs eftirlits með þessu.
Þingið hvetur fasta meðlimi Öryggisráðsins til að skera niður herafla sinn og
vígbúnað um Vs. Þingið mælir með því, að öll ríki einum mánuði eftir samþykkt
þessa gefi fullar upplýsingar um herstyrk sinn, hverju nafni sem nefnist. Loks leggur
þingið til, að innan öryggisráðsins verði komið á fót alþjóðlegu eftirliti með fram-
kvæmd þessara samþykkta.
Brezka fjármálatímaritið Economist komst svo að orði um afvopnunartillögur
Vesturveldanna, að þær væru „lítið annað en herbragð í kalda stríðinu — og
raunar ekki sérlega vel heppnað herbragð". Vysinskí gagnrýndi tillögur Vestur-
veldanna sérstaklega fyrir það, að í þeim væru engin skýr ákvæði um algert hann
við kjarnorkuvopnum, né heldur ákvarðanir um yfirgrip afvopnunarinnar. Tillög-
ur ráðstjórnarinnar fóru hins vegar fram á algert bann við kjanorkuvopnum sam-
fara ströngu eftirliti með framkvæmdinni. Vysinskí tók það skýrt fram, að gefnu
tilefni, að eftirlitsnefnd sú, sem stofna skyldi innan vébanda Oryggisráðsins, væri
ekki búin neitunarvaldi. Margir höfðu túlkað tillögur hans svo, að Ráðstjórnin
vildi ekki sleppa neitunarvaldi sínu innan þeirrar eftirlitsnefndar, er sjá skyldi
um framkvæmd bannsins, en slíkt fer víðs fjarri.
Mikilvægi ráðstjórnartillagnanna er einkum fólgið í því, að gerðar skulu ský-
lausar ráðstafanir til að skera niður vígbúnaðinn, svo að í tölum verði talið, að
ónýtt skuli verða ægivopn þau, sem geta orðið miklum hluta mannkynsins að ald-
urtila, og að ákveðinn er tímafrestur til að framkvæma þessar ráðstafanir. Víg-
búnaðarkapphlaupið og hervæðingin eru meginorsakir hinnar alþjóðlegu togstreitu.
Það verður ekki dregið úr henni nema með því að reiða öxina að sjálfum vígbún-
aðinum. Tillögur ráðstjómarinnar miða að því að leysa vandamálið vífilengju-
laust, á einfaldan og sjálfsagðan hátt.
Svo sem var að vænta voru tillögur Vesturveldanna samþykktar í stjómmála-
nefnd SÞ. En í einkaumræðum með fulltrúum Vesturveldanna og Ráðstjómarríkj-
anna varð samkomulag um að stofna afvopnunarnefnd, er skipuð var fulltrúum
Öryggisráðsins og Kanada, og var henni falið að undirbúa almenna afvopnunar-
ráðstefnu. Vysinskí taldi þessi málalok mjög mikilvæg, og í ræðu er hann flutti
hinn 12. des. 1951 komst hann svo að orði: „Sérhver atgerð, er jafnar misklíðina
með oss, jafnvel þótt um lítilræði sé að ræða, gefur oss von um, að næsta atgerð
geti rutt úr vegi stærri misklíð. Og vér sækjumst eftir þessu, vér óskum þessa, og
vér skulum komast að marki.“
Afvopnunarnefndin hefur nú setzt á rökstóla í höfuðstöðvum SÞ í New York, en
engu skal spáð um árangurinn af starfi hennar.