Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Side 57

ÆVAR R. KVARAN
Nokkur orð um íslenzkan framburð
kunnugum manni, sem kæmi til
Englands og spyrði þarlendan
mann, hvar heyra megi fegurst talaða
enska tungu, myndi sennilega ráðlagt
að gera eitt af þrennu: Fara í kirkju
og hlýða á prédikun, bregða sér í leik-
hús í West End í Lundúnum og sjá
góða leiksýningu eða hlusta á þuli
brezka útvarpsins.
Sá, sem hefur sæmilega kunnáttu í
enskri tungu getur á augabragði þekkt
á máli Englendings, hvort liann hefur
hlotið skólamenntun eða ekki. Fram-
burður málsins segir til um það. Þetta
stafar vitanlega af því, að hver mennt-
aður maður her svo mikla virðingu
fyrir móðurmáli sínu, að hann leggur
rækt við framburð þess, enda yrði
hann fljótlega til athlægis ella. Þetta
finnst hverjum Englendingi svo sjálf-
sagt, að honum kemur ekki í hug
að ræða það. Sjálfsagður skilningur
á þessu ríkir vitanlega einnig hjá
stjórn menntamála; enda finnst tæp-
ast sá menntaskóli í öllu landinu þar
sem framsögn er ekki tekin alvarlega
sem sjálfsagður hluti af námi nem-
enda. Þetta á vitanlega við allar þjóð-
ir, sem kenna sig við menntun og
menningu.
Erlendur vinur íslenzkrar menning-
ar myndi tæplega trúa því, væri hon-
um sagt það, að fagur framburður ís-
lenzkrar tungu væri ekki kenndur í
einum einasta skóla íslands; að þar
væri einungis lögð áherzla á ritað
mál. Það er engu líkara en við íslend-
ingar höldum, að íslenzk tunga sé
einungis ritmálið. En eins og orðið
„tunga“ ber með sér, er vitanlega ekki
síður átt við talað mál en ritað. Við
eigum ágæta málfræðinga og málvís-
indamenn, sem hafa ritað talsvert um
íslenzku frá ýmsum hliðum; en næst-
um allt er það helgað rituðu máli. í
skólum eru réttilega gerðar til okkar
strangar kröfur um kunnáttu í ís-
lenzkri málfræði, bragfræði, setn-
ingafræði o. s. frv., og er vitanlega
ekki annað en gott um það að segja.
Ég hef gengið hina venjulegu
menntabraut gegnum barnaskóla,
menntaskóla og háskóla, en aldrei
minnist ég þess þó, að hafa orðið var
151