Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Síða 79

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1965, Síða 79
II Það er upphaf þessa máls, að árið 1937 birtist í Skírni ritgerð eftir Barða, og bar hún heitið „Forn goð- orð og ný“. Þar skýrði Barði, hvert verið hafi eðli þeirra goðorða, sem tekin voru upp, þegar fimmtardómi var komið á, og í sambandi við það ræðir hann allmikið um Hvítanes- goðorðið, sem tengt er örlagaþræðin- um í Njáls sögu. Hann heldur því fram, að Hvítanesgoðorðið hafi ver- ið erfðagoðorð, Þráinn Sigfússon hafi fengið það í hendur frá Merði gígju, fóðurbróður sínum, og síðan kemst það í hendur Höskuldi Hvíta- nesgoða sem erfð frá föður til sonar. Síðan rekur Barði það, í hverra hönd- um þetta goðorð er hverju sinni allt fram til ritunartíma Njálu, og skilur þannig við málið, að hálft Hvítanes- goðorðið muni vera í höndum Þor- varðar Þórarinssonar, sem giftur var dóttur goðorðsmannsins Hálfdanar á Keldum af Oddaverj aætt. Þetta voru góð fræði og skýr og gátu vel staðið út af fyrir sig án allra hugleiðinga um höfund Njálu. En væri farið inn á þau mál í þessu sam- bandi, þá var eðlilegast að vænta á- bendingar um það, hve höfundur hennar hlyti að vera hráðókunnugur sögu Rangárþinga og sögu þessa goð- orðs. Þetta hefði sýnzt vera nægilegt til að útiloka alla möguleika á því, að Oddaverji hefði verið á nokkurn hált við ritunina riðinn, þar sem það Staðhœjing gegn staðhœfingu tvennt fór saman í fari þeirra, að þeir bjuggu yfir mestum sagnfróðleik allra manna og goðorð þetta hefði verið í þeirra ætt frá upphafi. En nú gerist sá furðulegi hlutur, að þegar Barði hefur sýnt það og sannað með skýrum rökum og til- vitnunum í Þjóðveldislögin, að frá- sögn Njálu um stofnun Hvítanesgoð- orðs geti ekki haft við nein rök að styðjast, þá slær liann svohljóðandi hotn í ritgerðina: „Hvernig sem þessu annars er varið, má slá því föstu, að frásögn Nj álu um „f immtar- dómsgoðorðin“ fái í engu haggað þeirri mynd, sem Grágásarlög gefa oss af hinni fornu goðorðaskipun. Og þótt Svínfellingurinn Þorvarður Þór- arinsson, sem sjálfsagt hefur verið fróður um hina fornu goðorðaskip- un, muni hafa verið höfundur Njáls sögu, vex ekki sannleiksgildi um- ræddrar frásagnar, heldur þvert á móti.“ Og neðanmáls kemur þessi at- hugasemd: „Fyrir þessu verður gerð grein annars staðar.“ Og þess var ekki langt að bíða. Ari síðar birtist í Andvara ritgerðin „Staðþekking og áttamiðanir Njálu- höfundar“. Viðvíkjandi áttamiðun- um með hreyfisögnum verður það ein eftirminnilegasta ábending Barða, hvernig höfundurinn notar áttatákn- anirnar „vestur“ og „vestan“, „aust- ur“ og „austan“. „Mér hefur talizt svo til,“ segir Barði, „að í Njáls sögu sé 35 sinnum greint frá ferðum manna 189
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.