Tímarit Máls og menningar - 01.03.1966, Blaðsíða 100

Tímarit Máls og menningar
í Túskildingsóperunni. Ætti hér að' vera
komin enn ein röksemdin fyrir sjónvarps-
áhangendur um styrk íslen7.krar menning-
ar og þrautseigju.
2. mynd: Söngurinn um konuna og her-
manninn.
Fallstykkin ymja og hnífarnir glymja
og fljótin þeim vaxa um háls.
Ef herstu gegn ís, ertu bjáni en ei vís
við dátann svo konan hóf máls.
En dátinn hann stóð þarna búinn í allt
lúðrarnir gullu, hann brosti kalt
við bardagann erum ei smeykir!
I suðri og norðri mun sjást hans för
— hann sveiflar sverðinu kátur og ör!
svo gegnd’enni dátamir keikir.
Vissulega má hugsa sér það að konan
hræði dátann með svona absúrd mynd og
hefji því máls með því að segja honum frá
linífum og fallstykkjum með fljót um háls-
inn — mér vekur það a. m. k. hroll, en
frumtextinn segir fremur blátt áfram:
Das Schiessgewehr schiesst,
und das Spiessmesser spiesst
Und das Wasser frisst auf, die drin
waten.
Was könnt ihr gegen Eis?
Bleib weg, ’s ist nicht weis!
Sagte das Weib zum Soldaten.
Um þriðju hendinguna má með sanni
segja að hún hefði átt að vera þýðandanum
viðvörun á þýzkunni um að færast ekki of
mikið í fang og þá ekki síður á íslenzk-
unni: Ef berstu gegn ís, ertu bjáni en ei
vís — en af hverju þá ekki bara að halda
áfram: bullaði skvísan við dátann? En það
er ekki við því að gera, dátinn lætur sér
ekki segjast og þýðandinn heldur áfram
líka og veður leirinn í háls aðra vísu til.
Þá tekur móðirin (Courage) undir úr eld-
húsinu og nú fyrst förum við á kostum:
Þið kurlist sem hrís! og sveinsvarminn
frýs!
og frægðarverk okkur ei hita!
Ilonum húið er hel, drottinn vernda
hann vel.
— Það vildi hún láta hann vita.
Eiginlega ætti að láta heyrast fallbyssu-
skot í baksviðinu þegar hér er komið því
þarna skaut þýðandinn niður heila trossu
af hugmyndum höfundar, hugmyndum sem
seinna koma við sögu:
Ihr vergeht wie der Rauch!
Und die Wárme geht auclx
Denn uns wármen nicht eure Taten!
Ach, wie schnell geht der Rauch!
Gott behúte ihn auch!
Sagte das Weib vom Soldaten.
Ilermannskonan talar, líking hennar er á
þá leið að hermennirnir hverfi eins og
reykurinn, hlýjan hverfi líka og lítið hiti
henni dáðirnar. Seinna í leikritinu segir
Courage við kokkinn: Þar sem rýkur er
eldur undir, en þýðandinn er ekki upp á
þessháttar samhengi líkinganna kominn.
Ekki virðast leikararnir heldur þurfa á
þessu samhengi að halda, bersýnilega er
þeim sama um þetta allt.
4. mynd: Uppgjafasöngurinn.
Þessi söngur er einhver sá slungnasti í
leikritinu og greinir frá lífsvísdómi nokk-
uð nauðsynlegum hverjum manni, að kunna
að gefast upp. Jafnframt því sem þetta er
a. m. k. þá stundina lífstjáning Courage
gömlu hefur kvæðið víðtækari merkingu.
Fyrst greinir frá kerrtum vonum æskunnar
og svo:
Doch vom Dach ein Star
Pfiff: wart paar Jahr!
Und du marschierst in der Kapell
Im Gleichschritt, langsam oder schnell
Und blásest deinen kleinen Ton:
90