Tímarit Máls og menningar - 01.10.1969, Page 37

Undantekningin og reglan
dómarinn: Yöur tókst semsagt ekki að koma fyrirtæki yðar í Úrga á fót?
kaupmaðurinn : Eðlilega ekki. Ég kom of seint. Ég er gjaldþrota.
dómarinn : Þá kveð ég upp dóminn: Rétturinn telur sannað að kúlíinn hafi
ekki gengið til kaupmannsins með stein í hendinni heldur vatnsflösku. En
jafnvel þó það sé til greina tekið er trúlegt að kúlíinn hafi fremur viljað
Ijósta húsbónda sinn en gefa honum að drekka. Burðarmaðurinn var úr
stétt þeirra manna sem í raun og veru hafa ástæðu til að finnast þeir vera
settir hjá í þjóðfélaginu. Að bregðast hart við ranglátri skiptingu vatnsins
lýsti hreinni og beinni skynsemi manns úr þeim hópi. Já frá hinu einhliða
og þrönga sjónarmiði þessara manna, sem styðjast ekki við neitt nema
veruleikann, hlýtur það meirasegja að vera réttlátt að hefna sín á kvalara
sínum. Á degi uppgjörsins eiga þeir allt að vinna. Kaupmaðurinn var
ekki úr þeirri stétt sem burðarmaður hans tilheyrði. Hann hlaut að búast
við hinu versta af hans hálfu. Kaupmaðurinn gat ekki verið trúaður á
vináttubragð af hendi burðarkarlsins, svo mjög sem hann hafði kvalið
hann. Skynsemin sagði honum að hættan væri á næstu grösum. Hann var
þarna staddur í mannlausri eyðimörk, það hlaut að gera hann áhyggju-
fullan. Fjarvist lögreglu og dómsvalda gerði undirmanni hans mögulegt
að kúga út sinn skerf af vatninu og hvatti hann til athafna. Því telst rétt-
lætanlegt að hinn ákærði skyldi í nauðvörn grípa til byssunnar, hvort sem
honum var ógnað eða fannst sér vera ógnað. Honum hlaut að finnast sér
vera ógnað einsog allt var í pottinn búið. Hinn ákærði er því sýknaður,
ákæru eiginkonu hins drepna er vísað frá.
LEIKARARNIR
Þannig endar
Saga þessarar ferðar.
Þið hafið heyrt og þið hafið séð.
Þið sáuð hið algenga, það sem þráfalt gerist.
En við biðjum ykkur:
Álítið furðulegt það sem er ekki ókunnugt!
Álítið óskýranlegt það sem er venjulegt!
Á því sem algengt er skuluð þið verða undrandi!
Skoðið sem afglöp það sem fer eftir reglunni
Og hvar sem þið uppgötvið afglöp
Gerið þar umbætur!
Erlingur E. Halldórsson þýddi.
131