Tímarit Máls og menningar - 01.10.1969, Page 113

Alþjóðlega. tollasamþykktin
höftum á erlendum viðskiptum á sjötta
áratugi aldarinnar, sagði lækkun tollanna
til sín.
Á síðari ráðstefnum aðildarlandanna um
lækkun tolla, í Annecy 1948, í Torquay
1951 og í Genf 1956 og aftur 1960—1961,
hefur þeim ekki orðið jafn vel ágengt sem
á fyrstu ráðstefnu sinni. Á þeim sömdu
enn tvö lönd hvort um sig um lækkun tolla
á hverri vöru um sig. Fjöldi tollvaranna, sem
á var samið um lækkun tolla, hefur numið
frá 8.700 á ráðstefnunni í Torquay til
4.400 á síðari ráðstefnunni í Genf. Þessi
■tilhögun viðræðnanna, sem upp var tekin
á fyrstu Genfar-ráðstefnunni 1947, reynd-
ist vera orðin þung í vöfum, þegar hér var
komið sögu. „Ágallar á viðhafðri tilhögun
samningaviðræðnanna komu mjög skýrt í
Ijós á ráðstefnunni 1961. Þótt forseta
(Bandaríkjanna) hefði 1948 verið veitt
vald til að lækka nær alla tolla um 20
hundraðshluta, nam lækkun tolla Banda-
ríkjanna aðeins um 8 hundraðshlutum á
aðeins um 14 hundraðshlutum tollskyldra
vara. Undirbúningur ráðstefnunnar og við-
ræðurnar á henni stóðu yfir liðlega hálft
fjórða ár. Með tilliti til málsmeðferðar-
innar einnar saman fór ekki milli mála,
að samningaviðræður um hverja tollvöru
fyrir sig voru þröskuldur í vegi víðfaðma
aðgerða til að lækka tolla að marki.“2
Á ráðstefnunni í Genf 1964—1967 um
lækkun tolla fóru viðræður fram með öðrum
hætti. Mörg lönd ræddust við samtímis um
allsherjarlækkun tolla á vöruflokkum. Sú
málsmeðferð var upp tekin að undirlagi
Bandaríkjanna. Onnur lönd voru fús til
upptöku hennar, sökum þess að Þjóðþing
2 Robert E. Baldwin, „Tariff-Cutting
Techniques in the Kennedy Round“, rit-
gerð í Trade, Growth and the Balance of
Payments, sem út gáfu R. E. Caves, H. G.
Johnson og P. B. Kenen, Amsterdam, 1965,
bls. 69.
Bandaríkjanna hafði samþykkt lögin um
útfærslu verzlunar 1962. í lögunum var
forseta Bandaríkjanna heimilað að ganga
um tollalækkanir til móts við önnur lönd,
sem reiðubúin væru til að mæta þeim miðs
vegar, með því að lækka tolla allt að 50
hundraðshlutum og að fella alveg niður
tolla undir 5 hundraðshlutum. I lok ráð-
stefnunnar, sem oft er kennd við J. F.
Kennedy forseta Bandaríkjanna, varð sam-
komulag um allmikla lækkun toHa á margs
konar vörum.
6. Alhœfa samþykktin og svæðisbundin
tollasamtök
I Alhæfu samiþykktinni um tolla og
verzlun er fram tekið, að „á það verði
kosið, að verzlunarfrelsi eflist fyrir at-
beina frjálsra samtaka um framvindu í átt
til (efnahagslegrar) samfeUingar landa,
sem að þess konar samtökum standa.“
Svæðisbundin tollasamtök voru þegar á
döfinni, áður en Alhæfa samþykktin var
saman tekin. Meðan ríkisstjómir Niður-
landa dvöldust i útlegð í London í síðari
heimsstyrjöldinni, lögðu þær á ráð um
stofnun tollabandalags þess, sem síðar
varð þekkt sem Benelux. Skömmu eftir lok
síðari heimsstyrjaldarinnar settu nokkur
lönd í Vestur-Evrópu á fót nefnd sérfræð-
inga í Brussel til að kanna aðstæðurnar
til að mynda vestur-evrópskt tollabandalag.
Evrópska kola- og stálsamsteypan, sem
sett var á fót 1952, telst vera fyrstu efna-
hagslegu svæðissamtökin rnilli aðildarland-
anna að Alhæfu samþykktinni. Aðildar-
löndin veittu Evrópsku kola- og stálsam-
steypunni nauðsynlegar undanþágur frá
ákvæðum samþykktarinnar. Þegar sölu-
samband stálframleiðenda í samsteypunni
setti upp hærra verð fyrir framleiðslu sína
á erlendum en innlendum mörkuðum,
brugðu aðildarlöndin skjótt við. Fyrir til-
mæli þeirra hvarf sölusambandið frá því
207