Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 46

Tímarit Máls og menningar
og stóð nú næstum autt. Hann bjó með konu sinni og fjórum börnum í
þremur herbergjum. En gamla konan hafði yfirleitt mjög lauslegt samband
við hann. Hún bauð börnunum til sín í síðdegiskaffi á sunnudögum, það var
eiginlega allt og sumt.
Sjálf heimsótti hún son sinn einu sinni eða tvisvar á hverjum ársfjórðungi
og hjálpaði tengdadóttur sinni að sjóða niður berin. Unga konan skildi orð
hennar svo, að henni fyndist of þröngt um sig í íbúð sonar síns. Þegar hann
skrifaði föður mínum um þetta, gat hann ekki stillt sig um að setja upphróp-
unarmerki við athugasemdina.
Þegar faðir minn spurðist fyrir um það, hvað gamla konan hefði að öðru
leyti fyrir stafni, svaraði hann stuttaralega að hún stundaði kvikmyndahús.
Það var deginum ljósara að slíkt uppátæki var enginn hversdagsviðburð-
ur, að minnstakosti ekki í augum barnahennar. Fyrir þrjátíu árum voru kvik-
myndahús frábrugðin því sem nú gerist. Það voru óvistleg húsakynni með
slæma loftræstingu, iðulega var notazt við gamla keiluleikskála, yfir inngang-
inum æpandi myndir úr morðsögum og ástarharmleikjum. Það voru einkum
hálfþroskaðir unglingar, sem vöndu þangað komur sínar, ellegar elskendur
sem slægðust eftir myrlcri. Gömul kona, ein sín liðs, hlaut að teljast kynlegur
gestur á slíkum stað.
En það var einnig önnur hlið á málinu. Aðgangseyrinum var að vísu
stillt í hóf, en þar sem slík skemmtun taldist í sjálfri sér til óhófs, þá var litið
svo á að þessu fé væri kastað á glæ. Og það var engum til sóma að kasta
fé á glæ.
Enn kom það til, að amma mín lét ekki aðeins undir höfuð leggjast að
halda uppi reglulegu sambandi við son sinn prentarann, heldur bauð hún
yfirleitt engum kunningjum sínum heim, né heldur heimsótti hún þá. Og hún
lét aldrei sjá sig í kaffigildum bæjarins. En í staðinn vandi hún mjög komur
sínar á skósmjðastofu eina í fátæklegu og raunar talsvert illaþokkuðu götu-
sundi, þar sem meira og minna vafasamar persónur: atvinnulausar frammi-
stöðustúlkur og handverkssveinar, sátu löngum stundum, einkum þegar leið
á daginn. Skósmiðurinn, sem var maður á miðjum aldri, hafði flækzt um
allan heim á yngri árum, en það voru ekki ferðir til fjár. Hann gat að
minnsta kosti ekki talizt útvalinn sálufélagi ömmu minnar.
Prentarinn gaf í skyn í einu bréfi sínu, að hann hefði bent móður sinni
á þetta, en fengið heldur kuldalegt svar. „Hann hefur séð margt,“ sagði hún,
og þar með var það útkljáð mál. Það var ekki auðvelt að ræða við ömmu
mína þau efni, sem hún vildi ekki ræða sjálf.
124