Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 75

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 75
Kennsla og nám í náttúruvísindum auðveldari en undirstöðurannsóknir — því getur meira að segja verið öfugt farið. Auk þess þurfa hin hreinu vísindi ævinlega að styðjast við efnagrein- ingar og mælitækni, þar eð endurtaka þarf sömu mælingar hvað eftir annað. Eftirlitsrannsóknir með framleiðslu í verksmiðjum færast nú að vísu meir og meir yfir á sjálfvirk mælitæki. Athuga ber, að vísindin eru ekki aðeins safn staðreynda, heldur miklu fremur aðferð til að öðlast nýja þekkingu og hagnýta hana sér og öðrum til gagns. Menn þurfa að þjálfa sig í vísindalegri hugsun, að hugsa rétt, eins og líka mætti orða það. En hugsunin ein nægir ekki, það sýnir dæmi Hellena; þeir hugsuðu margt skarplega, en lentu þó á villigötum fyrst og fremst vegna þess, að þeir prófuðu ekki kenningar sínar með tilraunum. Ef vel er að gáð, mætti sjálfsagt benda á margt í kenningum vísindanna, einnig nú á dögum, sem byggt er á trú fremur en á sönnuðum staðreyndum. Hvað er þá vísindaleg aðferð? Ef aðferð er skilgreind sem skipuleg framkvæmd eftir áætlun til að ná ein- hverju settu marki, þá er vísindaleg aðferð eða eðlisfræðileg rannsóknarað- ferð einmitt skipuleg tilraun við þekktar aðstæður, ásamt þeim ályktunum, sem draga má af slíkri tilraun. Þá þarf líka að taka fram hvaða aðstæður skipta máli og hvað átt er við með því að aðstæður séu þekktar. Vísindarannsóknir hafa lengst af verið persónulegt starf einstakra vísinda- manna svipað og rithöfundur skrifar bók eða málari málar mynd. Flestar merkar uppgötvanir í vísindum eru þannig kenndar við einstaklinga, þar til nú á síðustu árum eða frá því u. þ. b. 1940, að hin stórkostlega skipulagning vísindarannsókna byrjar með kjarnorkurannsóknum í síðustu heimsstyrj öld og heldur nú áfram í enn stærri mæli í geimvísindum. Hinn mikli árangur, sem Sovétríkin náðu í geimvísindum og kom í ljós með fyrsta Spútnik Rússa árið 1957 (4. okt.), verkaði sem geysilegur hvati á frekari rannsóknir og nám í náttúruvísindum um allan heim. Aukin áherzla er hvarvetna lögð á skipulegar rannsóknir, og endurskoð- un hefur farið fram á kennslu í öllum greinum náttúruvísinda, og stendur hún enn yfir. Vísindarannsóknir eru nú á dögum yfirleitt svo margbrotnar, að þær verður að vinna af samstarfshópum sérfræðinga í mismunandi greinum. Vandamálin eru oftast þannig vaxin að hagkvæmt er að beita fleiri en einni vísindagrein við lausn þeirra. Uppgötvanir, sem gerðar eru, verða því verk margra manna og stofnana. 153
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.