Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Page 75

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Page 75
Kennsla og nám í náttúruvísindum auðveldari en undirstöðurannsóknir — því getur meira að segja verið öfugt farið. Auk þess þurfa hin hreinu vísindi ævinlega að styðjast við efnagrein- ingar og mælitækni, þar eð endurtaka þarf sömu mælingar hvað eftir annað. Eftirlitsrannsóknir með framleiðslu í verksmiðjum færast nú að vísu meir og meir yfir á sjálfvirk mælitæki. Athuga ber, að vísindin eru ekki aðeins safn staðreynda, heldur miklu fremur aðferð til að öðlast nýja þekkingu og hagnýta hana sér og öðrum til gagns. Menn þurfa að þjálfa sig í vísindalegri hugsun, að hugsa rétt, eins og líka mætti orða það. En hugsunin ein nægir ekki, það sýnir dæmi Hellena; þeir hugsuðu margt skarplega, en lentu þó á villigötum fyrst og fremst vegna þess, að þeir prófuðu ekki kenningar sínar með tilraunum. Ef vel er að gáð, mætti sjálfsagt benda á margt í kenningum vísindanna, einnig nú á dögum, sem byggt er á trú fremur en á sönnuðum staðreyndum. Hvað er þá vísindaleg aðferð? Ef aðferð er skilgreind sem skipuleg framkvæmd eftir áætlun til að ná ein- hverju settu marki, þá er vísindaleg aðferð eða eðlisfræðileg rannsóknarað- ferð einmitt skipuleg tilraun við þekktar aðstæður, ásamt þeim ályktunum, sem draga má af slíkri tilraun. Þá þarf líka að taka fram hvaða aðstæður skipta máli og hvað átt er við með því að aðstæður séu þekktar. Vísindarannsóknir hafa lengst af verið persónulegt starf einstakra vísinda- manna svipað og rithöfundur skrifar bók eða málari málar mynd. Flestar merkar uppgötvanir í vísindum eru þannig kenndar við einstaklinga, þar til nú á síðustu árum eða frá því u. þ. b. 1940, að hin stórkostlega skipulagning vísindarannsókna byrjar með kjarnorkurannsóknum í síðustu heimsstyrj öld og heldur nú áfram í enn stærri mæli í geimvísindum. Hinn mikli árangur, sem Sovétríkin náðu í geimvísindum og kom í ljós með fyrsta Spútnik Rússa árið 1957 (4. okt.), verkaði sem geysilegur hvati á frekari rannsóknir og nám í náttúruvísindum um allan heim. Aukin áherzla er hvarvetna lögð á skipulegar rannsóknir, og endurskoð- un hefur farið fram á kennslu í öllum greinum náttúruvísinda, og stendur hún enn yfir. Vísindarannsóknir eru nú á dögum yfirleitt svo margbrotnar, að þær verður að vinna af samstarfshópum sérfræðinga í mismunandi greinum. Vandamálin eru oftast þannig vaxin að hagkvæmt er að beita fleiri en einni vísindagrein við lausn þeirra. Uppgötvanir, sem gerðar eru, verða því verk margra manna og stofnana. 153
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.