Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 104

Tímarit Máls og menningar
eins og ég hefði gert eitthvað á hlut þeirra. Mörg villidýrin, sem ég hef ekki
angrað á minnsta hátt, hafa margsinnis reynt að gleypa mig, margar eitur-
slöngur hafa reynt að stinga mig; á mörgum stöðum hefur ekki vantað
mikið á að fljúgandi skordýr hafi etið mig upp inn að beini. Ég vil ekki
staldra lengur við hinar daglegu hættur, sem vofa stöðugt yfir manninum
og eru svo margar, að forn heimspekingur gat ekki fundið betra læknisráð
gegn óttanum, en að alla hluti bæri að óttast. Sjúkdómar hafa heldur ekki
látið mig í friði, jafnvel þó að ég væri — og sé enn — ekki aðeins hóf-
semdarmaður, heldur algjör bindindismaður á allar líkamlegar nautnir.
Ég hef oft undrazt stórum, að þú skyldir hafa áskapað okkur jafn ástríðu-
fulla og óseðjanlega löngun eftir nautnum, svo að án þeirra verður líf okkar
eins og slitið frá því, sem þvi er eðlilegt að þrá, eins og ófullgerður hlutur.
En á hinn bóginn hefur þú búið svo um hnútana, að af öllum mannlegum
athöfnum er fróun þessarar þrár það skaðlegasta fyrir krafta og heilbrigði
líkamans, hefur almennt hinar hörmulegustu afleiðingar fyrir einstaklinginn,
og vinnur meira en nokkuð annað gegn langlífi. En þó ég hafi nær alltaf
og algjörlega haldið mig frá hvers konar lystisemdum, þá hef ég ekki farið
varhluta af fjölda ólíkustu sjúkdóma, sumir hafa jafnvel sett mig í lífshættu,
aðrir hafa ógnað einstökum limum mínum, eða þá hótað mér tilveru ennþá
vesælli en þeirri, er ég hafði lifað fram að þessu; allir hafa þessir sjúkdómar
þjakað sálu mína og pínt líkama minn dögum og mánuðum saman með
þúsundum þjáninga og verkja. Þó sérhver okkar uppgötvi nýjar þjáningar
í hverjum veikindum, og jafnvel meiri óhamingju en venjulega (eins og
mannlífið sé ekki nógu ömurlegt hversdags), þá hefur þú vissulega ekki
bætt okkur það upp með tímabilum sérlega góðrar heilsu, er gæti veitt okkur
einhverja sérstaka ánægju sem stæði öðru framar að mikilleik og gæðum.
í löndum, sem liggja að mestu undir snjó, hef ég nær blindazt af birtunni,
eins og svo oft gerist með Lappana í landi þeirra. Sólin og loftið, svo mikil-
væg og nauðsynleg fyrir líf okkar að án þeirra getum við ekki verið, einnig
þau reita okkur og særa í sífellu: stundum með rakanum, stundum með hit-
anum, stundum með ofbirtunni, stundum með kuldanum, þannig að aldrei
er hægt að vistast undir berum himni án þess að verða fyrir meiri eða
minni óþægindum. í rauninni minnist ég þess ekki að hafa lifað einn einasta
dag án einhverrar þrautar, hinir dagarnir eru mér óteljandi, sem ég hef
lifað án minnsta snefils af ánægju. Ég sé því að nauðsyn þjáningarinnar
er jafn mikil og óseðjanleiki hinnar nautnasjúku ástríðu, friðsælt líf jafn
óhugsandi og friðlaust líf án eymdar. Því hef ég komizt að þeirri lokaniður-